panteizm ne demek?

Panteizm, tanrının evrenle özdeş olduğunu savunan bir inanç sistemidir. Bu felsefi görüşe göre, evrendeki her şey tanrının bir parçasıdır ya da tanrı her şeyde mevcuttur. Dolayısıyla, panteizm bireysel ya da antropomorfik (insana benzer özelliklere sahip) bir tanrı anlayışından ziyade, tanrıyı doğanın ve evrenin kendisi olarak görür. Panteistler, doğanın içinde bulunan her şeyin kutsal ve ilahi olduğunu kabul ederler.

Panteizm, din, felsefe ve metafiziğin kesişim noktasında yer alır ve birçok farklı kültürde ve felsefi gelenekte izleri bulunabilir. Özellikle antik Yunan felsefesi, Doğu felsefeleri ve bazı modern düşünce akımlarında panteistik öğeler görülür.

Spinoza, panteizmin en bilinen temsilcilerinden biridir ve onun çalışmaları panteizmin felsefi temellerinin atılmasında büyük rol oynamıştır. Spinoza’nın panteizmi, tanrının tek gerçeklik olduğunu ve tüm varlıkların bu gerçekliğin ifadeleri olduğu fikrine dayanır.

Panteizm, kimi zaman teizm ve deizm gibi diğer tanrı kavramlarıyla karıştırılabilir, ancak panteizmde evren ve tanrı arasında ayrım yapılmaz; bu iki kavram birbiriyle özdeş olarak kabul edilir. Bu yönüyle panteizm, tanrıyı kişisel bir varlık olarak gören teizmden ve tanrıyı evrenin yaratıcısı olarak görüp onu evrenden ayrı bir varlık olarak kabul eden deizmden ayrılır.