ogrenilmis davranislar ne demek?

Öğrenilmiş Davranışlar

Öğrenilmiş davranışlar, bireyin doğuştan sahip olmadığı, deneyimler, gözlem veya eğitim yoluyla kazandığı davranışlardır. Bu tür davranışlar, genetik olarak belirlenmez ve zamanla değiştirilebilir veya unutulabilir. Öğrenilmiş davranışlar, canlıların çevrelerine uyum sağlamalarına ve hayatta kalma şanslarını artırmalarına yardımcı olur.

Öğrenilmiş davranışların temel türleri şunlardır:

• Alışma (Habitasyon): Tekrarlayan bir uyarıcıya karşı tepkinin azalmasıdır. Örneğin, sürekli duyulan bir sese zamanla alışmak.
• Koşullanma (Conditioning): Belirli bir uyarıcı ile belirli bir davranış arasında bağlantı kurmaktır. İki temel koşullanma türü vardır:
  • Klasik Koşullanma: Ivan Pavlov'un köpekler üzerinde yaptığı deneylerle tanınır. Nötr bir uyarıcının (örneğin zil sesi) doğal bir uyarıcıyla (örneğin yemek) eşleştirilmesi sonucu, nötr uyarıcı da doğal tepkiyi (örneğin salya) tetiklemeye başlar.
  • Edimsel Koşullanma: Davranışın sonuçlarına bağlı olarak davranışın tekrarlanma olasılığının artması veya azalmasıdır. Ödüllendirme (pekiştirme) davranışı artırırken, cezalandırma davranışı azaltır.
• Taklit (Imitation): Başkalarının davranışlarını gözlemleyerek ve kopyalayarak öğrenmektir. Özellikle sosyal öğrenme için önemlidir.
• İçgörüsel Öğrenme (Insight Learning): Bir problemi çözmek için ani bir anlayışın veya "aha" anının yaşanmasıdır. Deneme yanılma veya koşullanma yoluyla değil, zihinsel süreçlerle gerçekleşir.
• Sosyal Öğrenme: Başkalarını gözlemleyerek, model alarak ve taklit ederek öğrenmektir. Albert Bandura'nın çalışmaları bu alanda önemlidir.

Öğrenilmiş davranışlar, insan ve hayvan davranışlarının büyük bir bölümünü oluşturur ve psikoloji, eğitim ve sinirbilim gibi birçok alanda önemli bir araştırma konusudur.