niyet ne demek?

Niyet, Arapça "نية" (niyya) kelimesinden türemiş olup, bir iş yapmadan önce kalpte oluşan, o işi yapmaya dair karar ve istek anlamına gelir. İslam dininde büyük öneme sahiptir çünkü amellerin kabul edilip edilmemesini niyet belirler. Niyet sadece düşünce değil, aynı zamanda kalben ve gönülden yapılan bir karardır. Sözlü olarak dile getirilmesi gerekmese de, çoğu zaman zikredilerek (sesli veya sessiz) ifade edilir.

Niyetin önemi şu noktalarda yatmaktadır:

• Amellerin Kabul Edilmesi: İslamiyet'te, her ibadetin ve iyi kabul edilecek her davranışın doğru ve kabul edilebilir olması için samimi bir niyetle yapılması şarttır. Niyetsiz yapılan ibadetler veya iyi işler, Allah katında kabul edilmeyebilir. Örneğin, namaz kılarken sadece "namaz kılıyorum" demek yeterli değildir; namazın farzlarını yerine getirme ve Allah'a yaklaşma niyetiyle kılınması gerekir.

• Ameli Nitelendirmesi: Aynı fiil, niyetine göre farklı anlamlar taşıyabilir. Örneğin, birine su vermek sadece iyilik olabilir, ancak susuzluğunu giderme niyetiyle verilmesi daha büyük sevap kazandırabilir. Yine, aynı şekilde yemek yemek, sadece açlığı gidermek için olabilirken, oruç tutmak için niyetle yenmesi farklı bir anlam taşır.

• Samimiyetin Göstergesi: Niyet, kişinin kalbinin durumunu, amellerindeki samimiyetini ve Allah'a olan yakınlığını gösterir. Riyakarlık, gösteriş ve şöhret amaçlı yapılan amellerin niyeti bozuk kabul edilir ve sevap kazandırmaz.

• İbadetlerin Sınırlarını Belirleme: Bazı ibadetlerde, niyetin belirli bir zaman ve şekilde yapılması gerekir. Örneğin, oruç niyeti imsak vaktinden önce yapılır. Kurban kesimi için de belirli bir niyet gereklidir.

Niyetin önemini anlamak için şu noktaları da göz önünde bulundurmak gerekir:

• Kalp Niyeti: Niyet, öncelikle kalpte oluşur. Dilin söylediği veya dışarıdan görünenler asıl niyeti yansıtmayabilir.
• Samimiyet: Niyetin samimi olması, yani gönülden yapılması şarttır. Zoraki veya mecburiyetten yapılan ameller kabul edilmeyebilir.
• Gizlilik: Niyet genellikle gizlidir, ancak bazı ibadetlerde (örneğin oruç) sesli olarak da belirtilebilir.
• Yanlış Niyet: Yanlış niyetle yapılan amellerin sevabı olmaz, hatta günah bile olabilir.

Özetle, niyet, İslam dininde amellerin kabulü ve değerlendirilmesi açısından hayati öneme sahip bir kavramdır. Herhangi bir iş yapmadan önce, özellikle ibadetlerde, niyetin doğru ve samimi olması büyük önem taşır.