neustrasya ne demek?

Neustrasya veya Neustriya (Türkçe anlamda "yeni batı arazileri") Franklar Krallığı veya "Francia" içinde (krallığın güney ve doğu taraflarında olan Avusturasya'ya nazaran) batı yörelerinde bulunan arazilerden oluşmuş bir antik ülkedir.¹

Neustrasya (ve Avusturasya), Franklar Krallığı'nın Merovenj Hanedanı'dan kralı olan 1. Clovis'in 711'de ölmesi ile varisi olan 4 oğlu arasında bölüştürülmesi sonucu ortaya çıkan bir ülkedir. Neustrasya ilk ortaya çıktığı zaman modern Fransa ülkesinin hemen hemen tüm kuzeyyindne oluşmakta idi ve ana şehirleri Paris ve Soissons idi. Sonradan Neustrasya arazileri Karolenj İmparatorluğu'nun bir alt krallığı olarak Sen Nehri ile Loire Nehri arasında bulunan regnum Neustriae veya Batı Francia adı verilen arazilere ışım olarak kullanılmıştır.

Karolenj İmparatorluğu Neustrasya altkralları ayrıca bu altkrallığın Bretonlar ile Vikingler yerleşkelerine sınır bölgelerde Neustrasya sınır kontları için "Neustrasya Sınır Kontluğu" adli bölgeler de yaratmışlardı. Bu "Neustrasya Sınır Kontluğu" yöneticileri 10. yüzyılların sonlarında Güçlü Robert'ın soyundan gelen Capet Hanedanı mensuplarının ellerine geçmiştir.

Capet Hanedanı 987'de Karolenj Hanedanı'nın son mensuplarının elinde bulunan Neustrasya Krallığı'nın kralı olmuşlardır. Bundan sonra Neustrasya terimi bir politik ve coğrafik terim olarak ortadan kalkmış ve bu araziler Fransa'nın yöreleri olarak yeni isimlerle anılmaya başlanmışlardır.

Merovenj Hanedanı altında Neustrasya

Neustrasya 511'de I. Clovis'in varislerinin Franklar Krallığı'nı bölüştürmeleri sonucundan ortaya çıktıktan sonra, bu ülke yöneticileri olan Merovenj hanedanından krallar tarafından tekrar tekrar yeni bölütürmelerle kapsam değiştirmiştir. Varislar arasından çıkan bu anlaşmazlıklar devamlı olarak bu Franklar Krallığı'nın doğu yörelerinde, yaklaşık 200 yıl kadar, Neustrasya Kralığı ile Avustrulasya Krallığı arasında askeri savaşlara yol açmıştır. Genellikle Neustrasya ve Avustrurasya arasında devamlı savaş atmosferi bulunmakla beraber birkaç kere nispeten kısa süreler için Neustrasya ve Avustrulasya birleşmişlerdir.

Bu birleşmelerin ilki Neustrasya kralı I. Clotaire'in 556-562 yılları arasındaki saltanat döneminde olmuştur. Fakat 566-584 döneminde hüküm süren I. Chilperic'in dul karısı olan Neustrasya Kraliçesi Fredegund ile yeni Neustrasya kralı olan 564-629'da hüküm süren II. Clotaire'in annesi arasında bulunan gayet güçlü rekabet Neustrasya ile Avustrulasya arasında yeniden gayet ciddi savaş çıkmasına neden olmuştur.

Neustrasya Kralı II. Clothaire, annesinin 597'de ölüp Paris yakınlsrında Sy Dennis Bazilikası'na gömülmesinden sonra Avustrulasya kraliçesi Brunhilda ile askeri mücadelere devam etmiştir. Sonunda Brunhilde'nin takipçileri bu yaşlı kraliçeye ihanet ederek II. Clotaire'in onu yakalayıp esir almasına neden olmuşlardır. II. Clothaire rakibi kraliçeyi işkence masasına bağlatıp vücudunu iki taraftan çektirme şeklinde bir işkence uygulamaya koyulmuştur. İşkence masası üzerine yatırılmış bulunan kraliçenin eller ve ayakları 4 zincirle 4 ata bağlanıp atların zincirleri dört bir yana çekmesi ile Brunhilde'nin vücudu paramparça edilmiştir. Bu hunhar işkence 4 gün sürmüştür.

Bundan sonra Neustrasya ve Avustrulasya II. Clotaire krallığı altında ikinci defa birleşmişlerdir. Fakat bu birleşme uzun sürmemiş ve iki ülke tekrar ayrılıp askeri mücadeleye başlamışlardır.

Üçüncü geçici birleşme 628-637 döneminde hüküm süren I. Dagobert döneminde olmuş ve nesiller arşındaki rekabet dolayısıyla ortaya çıkan silahlı mücadele bir birleşme ile sonuçlanmıştır. Fakat bu birleşme de kısa bir dönem sürmüştür.

Avustralasya'nın filli yönetimi bu sırada Saray Nazırları eline gecnmiş ve ülkenin kralları saray nazırının kuklaşina dönüşmüşlerdir. Avustralasya'da Arnülfing sülalesinden Saray Nazırı olan İhtiyar Grimolad hukuken tabi olduğu Avustralasya kralı II. Clovis'e karşı başarısız bir suikast komplosu uygulamış ve II. Clovis tarafından görevinden uzaklaştırılmıştir. Bundan hemen sonra Avustralasya ile Neustrasys yeniden birleşmiştir. Ama bu üçüncü birleşeme de geçici olmuştur.

İki ülke birbirindne ayrıldıktan sonra II. Clovis'in oğlu III. Clother'in hükümü sırasında Neustrasya'da da devletin fiilen idaresi Kraldan Saray Nazırı eline geçmiştir.

636'da Neustrasya Krallığı saray nazırı Ebroin altında, Avustralasya ile yapılan askeri mücadelede Ebroin galip gelmiş ve Avustralasya dördüncü defa Neustrasya ile birleştirlmiştir. Fakat 681'de birleşik devletin Saray Nazırı olan Ebroin öldürülmüş ve Avustralasya halkı Poitier Piskoposu etrafında birleşerek birlikten ayrılmıştır.

687'de Avustralasya Saray Nazırı olan Pepin Herstallı Neustrasya'ya karşı "Tartry Muharebesi"'ni kazanmıştır. Bundan sonra Pepin Herstallı Neustrasya Saray Nazırı görevini eline almıştır. Böylece her iki ülkede tek kişinin Saray Nazırı olması şeklinde iki ülkeye tek yönetici olarak idare edilmeye başlanmişdır.

Pepin Herstallı ve takip eden Saray Nazirlari böylece babadan oğla kalan her iki ülkeye de birlikte Saray Nazırlığı yapıp iki ülkeyi birleştirmişlerdir. Bu irsi olan Saray Nazırlarına Karolenj Hanedanı adı verilmektedir. Bunlar Charles Martel (714–741), Karloman (741–747) ve Kısa Pepin (741–751)'dir. 751'de hem Avustralasya hem Neustrasya Saray Nazırı olan Kısa Pepin, Papa II. Stephen'dan da izin alarak, o zamana kadar fiili yönetim gücü bulunmayan Marovenj Hanedanından kralı tahtından indirerek, Avustralasya, Neustrasya ve Burgundi'den oluşan tek bir ülkenin kralı olmuştur ve böylece Karölenj Krallığı kurulmuştur.

Karolenjler Neustrasya alt-krallığı

Karolenj İmparatorluğu'nda kurulan Neustrasya Sınır Kontluğu

Neustrasya'da hüküm sürenler

Merovenjler Hanedanı Neustrasya kralları

Franklar Krallığı veya Francia'nın üçe ayrılıp Neustrasya, Avusturasya ve Burgundi krallıkları olarak bunların ayrı ayrı yönetimi 6. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmıştır. Bu nedenle daha önce de Parais merkezli ve Soissons merkezli Frankalr Krallığı hükümdaralri bu listede bulunmamaktadır.

II. Chlothar, 584–629
I. Dagobert, 629–639
II. Clovis, 639–657
III. Chlothar, 657–673
III. Theuderic, 673
II. Childeric, 673–675
III. Theuderic, 675–691
IV. Clovis, 691–695
III. Childebert, 695–711
III. Dagobert, 711–715
II. Chilperic, 715–721
IV. Theuderic, 721–737
III. Childeric, 743–751

Neustrasya Saray Nazırları

Bunlar Neustrasya sarayında en yüksek yönetim görevlileri idi. Ama zamanla tedricen daha fazal idevlet iktidar gücü kullanarak Ebroin'den sonra "fiili" devlet hükümdarlık görevlerini krallın adına kendi başlarına yapmaya başladılar.

Landric, 613'e kadar
Gundoland, 613–639
Aega, 639–641
Erchinoald, 641–658
Ebroin, 658–673
Wulfoald, 673–675
Leudesius, 675
Ebroin, 675–680 (tekrar)
Waratton, 680–682
Gistemar, 682
Waratton, 682–686 (tekrar)
Berthar, 686–688
Pepin Herstalli, 688–695
II. Grimoald, 695–714
Theudoald, 714–715
Ragenfrid, 715–718
Charles Martel, 718–741
Kısa Pepin, 741–751

Karolinjler hanedanından Neustrasya alt-kralları

Genç Karl, Şarlman'ın oğlu, 790–811
I. Lothar, 817–831
Pepin Akitanyali, 831–838
III. Karl (Dazlak Karl), 838–856
Kekeme Louis, 856–879

Kekeme Louis Neustrasya alt-krallık merkezi olan Le Manş'dan, Erişpoe'nin Kasım 857'de suikaste uğrayıp katledilmesinden sonra kovulmuştur.

Neustrasya sınır kontluğunun Capetler kontları

Karolenjler İmparatorluğu'nun yıkılma döneminde "Neustrasya" Kontu unvanını Bretonya ve Norma sınır kontları unvan olarak taşımışlardı. Fakat 911-987 döneminde Güçlü Robert'in Rovertian hanedanından gelen torunları Capet Hanedanı mensupları olarak birleşik bir Neustrasya sınır kontu arazilerini sinir kontu olarak idare etmişlerdir. Bunlar şöyle sıralanabililer:

Robert, 911–922
Büyük Hugh, 922–956
Hugh Capet, 956–987

Tarihsel kaynaklar

Yaşanan günlerde Neustrasya prespektifine göre hazırlanmış olan ana tarihsel kaynak 8. yüzyılda ismi bilinmeyen bir tarihçi yazar tarafından hazırlanmış kronolojik bir tarih yazme eseri olan Liber Historıae Francorum adlı eserdir.² Bu eser Neustrasya Saray Nazırı olan Charles Martel tarafından 751'de kardeşi Kont Childebrand'a sipariş edilip hazırlatılmış olan "Fredegar'ın Kronikleri" adlı kronik tarihsel yazma esere kaynak olmuştur.