narkoz ne demek?
Narkoz (Genel Anestezi) Hakkında Bilgi
Narkoz, tıbbi bir işlem sırasında bilinç kaybı ve ağrı duyusunun ortadan kaldırılması durumudur. Genellikle cerrahi operasyonlar, bazı tanısal işlemler ve diğer ağrılı veya rahatsız edici prosedürler sırasında uygulanır. Narkoz, hastanın işlem boyunca rahat ve hareketsiz kalmasını sağlayarak, cerrahın veya diğer sağlık personelinin işini kolaylaştırır.
Narkozun Amaçları:
- Bilinç Kaybı: Hastanın işlem sırasında hiçbir şey hatırlamasını veya hissetmesini önlemek.
- Ağrı Kontrolü (Analjezi): Ağrı duyusunu tamamen ortadan kaldırmak.
- Kas Gevşemesi (Kas Relaksasyonu): Cerrahi alanın daha rahat çalışılabilir hale gelmesi için kasların gevşetilmesi.
- Reflekslerin Baskılanması: Öksürme, kusma gibi istenmeyen reflekslerin kontrol altına alınması.
Narkozun Aşamaları:
Narkoz genellikle dört aşamada gerçekleşir:
- Başlangıç (İndüksiyon): Anestezi ilaçlarının verilmesiyle bilinç kaybının başladığı aşama.
- Uyarılma (Eksitasyon): Bilinç kaybı sırasında görülebilen istemsiz hareketler, deliryum ve düzensiz solunumun olduğu kısa süreli aşama.
- Cerrahi Anestezi: İstenilen derinlikte anestezi sağlanarak cerrahi işlemin gerçekleştirildiği aşama.
- Uyanma (Emerjans): Anestezi ilaçlarının kesilmesiyle bilincin geri gelmeye başladığı aşama.
Narkoz Türleri:
Narkoz, uygulama şekline ve kullanılan ilaçlara göre farklı türlere ayrılabilir:
- İnhalasyon Anestezisi: Gaz veya buhar halindeki anesteziklerin solunum yoluyla verilmesi.
- İntravenöz Anestezisi: Anestezik ilaçların doğrudan damar yoluyla verilmesi.
- Total İntravenöz Anestezi (TIVA): Sadece damar yoluyla verilen ilaçlarla sağlanan anestezi.
- Dengeli Anestezi: Farklı ilaçların (ağrı kesiciler, kas gevşeticiler, hipnotikler) kombinasyonunu kullanarak sağlanan anestezi.
Narkozun Riskleri ve Yan Etkileri:
Narkoz genellikle güvenli bir işlemdir, ancak her tıbbi müdahalede olduğu gibi bazı riskler ve yan etkiler taşır. Bu riskler, hastanın genel sağlık durumu, yaşı, kullanılan ilaçlar ve cerrahi işlemin türüne göre değişebilir.
Olası yan etkiler şunlardır:
- Bulantı ve kusma: Özellikle ameliyat sonrası dönemde sık görülür.
- Boğaz ağrısı: Entübasyon (solunum tüpü yerleştirilmesi) nedeniyle oluşabilir.
- Baş ağrısı: Anestezi ilaçlarının etkisiyle veya ameliyat sonrası dönemde görülebilir.
- Titreme: Vücut sıcaklığının düşmesi nedeniyle oluşabilir.
- Bilinç bulanıklığı veya hafıza kaybı: Geçici olabilir.
Daha ciddi komplikasyonlar nadir görülür, ancak şunları içerebilir:
- Alerjik reaksiyonlar: Anestezi ilaçlarına karşı gelişebilir.
- Solunum problemleri: Özellikle altta yatan solunum rahatsızlığı olan hastalarda görülebilir.
- Kardiyovasküler problemler: Kalp rahatsızlığı olan hastalarda risk daha yüksektir.
- Malign Hipertermi: Nadir görülen, genetik yatkınlığı olan kişilerde anestezi ilaçlarına bağlı olarak ortaya çıkan hayatı tehdit eden bir durumdur.
Önemli Kavramlar: