muvazaa ne demek?

Hukukta muvazaa, bir hukuki ilişkinin taraflarının, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak konusunda yaptıkları gizli anlaşma. Arapça kökenli bir sözcük olan muvazaa "danışıklılık" anlamına gelir.¹ Örneğin borcuna karşılık evini kaybetmesi riski olan birinin evini bir tanıdığına satmış gibi göstermesi "muvazaalı satış" (danışıklı satış) olarak adlandırılır. Üçüncü şahısları veya devleti kandırmak amacıyla gerçekte yapılmayacak bir işlemin yapılmış gibi gösterilmesidir. Veya işlemin kısmen veya tamamen farklı bir biçimde yapılmasıdır. Muvazaada her işlemin her iki tarafı da durumun farkındadırlar ve bilinçlidirler. Amaçları üçüncü şahısları aldatmaktır. Örneğin yapılmayacak bir evliliğin yurtdışına gidebilmek için yapılması ve tarafların aile hayatına hiç başlamadan farklı evlerde yaşamaları.

Muvazaa, rekabeti etkilemek için şirketler arasında, diğer mirasçılardan mal kaçırmak için miras bırakan ile mirasçılar arasında gizli anlaşma yapılması şeklinde gerçekleştirilebilir.²

Bazı koşullarda "muvazaalı muamelelerin" (danışıklı işlemlerin) yasal yollarla iptali mümkündür.

Muvazaa Türleri

a. Mutlak Muvazaa: Gerçekte hiç yapılmayacak bir işlemin yapılmış gibi gösterilmesidir. Bir gizli bir de göstermelik / görünürdeki işlem vardır. Örneğin: Eşlerden birinin babasının maaşını alması için boşanmaları ama aynı evde yaşamaya devam etmeleri.

b. Nispi Muvazaa: Gerçekte yapılacak bir işlem vardır fakat başka bir türde yapılmış gibi gösterilmesidir. Örneğin: Babanın ölmeden önce evlatlarından birine evi satmış gibi yapması. (Tapu’da satış yapılır ama parayı almamıştır.) Babanın niyeti o evi evladına vermektir (hukuken bağışlama işlemi ile yapılır) ama diğer çocuklar anlamasın diye satmış gibi yapmaktadır.³

c. Kısmi Muvazaa: Yapılan bir işlemin sadece bir bölümünün farklı gösterilmesidir. Örneğin: Vergiden kaçınmak için satış tutarının düşük gösterilmesi.