mutasyon ne demek?

Mutasyon, bir organizmanın DNA veya RNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişikliklerdir. Bu değişiklikler genetik materyaldeki baz sıralamasında, genom yapısında veya sayısında olabilir. Mutasyonlar çeşitli sebeplerden dolayı oluşabilir ve bunlar genel olarak üç ana kategoriye ayrılır:

1. Nokta Mutasyonları: DNA'daki tek bir nükleotidin değişmesiyle oluşur. Bu mutasyon türleri, sessiz, yanlış anlamlı ve anlamsız mutasyonlar olarak adlandırılabilir.

2. Kromozomal Mutasyonlar: Kromozomun şeklini veya yapısını değiştiren büyük ölçekli mutasyonlardır. Kromozomlar arasındaki parça değişimleri (translokasyon), bir parçanın kaybolması (delesyon) veya iki kromozom parçasının yer değiştirmesi bu kategoridedir.

3. Genomik Mutasyonlar: Bir organizmanın kromozom sayısında değişikliklere yol açar. Örneğin, trizomi 21, Down sendromuna yol açan üçüncü bir 21. kromozomun varlığına neden olur.

Mutasyonlar doğal olarak meydana gelebilir veya çevresel faktörlerle tetiklenebilir. Radyasyon, kimyasallar, virüsler veya mutajenik maddeler mutasyonlara sebep olabilir. Mutasyonların etkileri zararsızdan, faydalıya veya zararlıya kadar değişebilir. Evrimsel süreçte, mutasyonlar genetik çeşitliliğin temel kaynaklarından biridir ve doğal seçilimin işlemesi için gerekli malzemeyi sağlar. Ancak bazı mutasyonlar genetik hastalıklara ve bozukluklara yol açabilir.