kavanozlama ne demek?
Kavanozlama, yiyeceklerin uzun süre saklanabilmesi için uygulanan bir yöntemdir. Esas olarak, yiyeceklerin hava ile temasını keserek bozulmasını sağlayan mikroorganizmaların gelişimini engellemeyi amaçlar. Bu işlem, yiyeceklerin uygun kaplara (genellikle cam kavanozlara) yerleştirildikten sonra ısıtılarak sterilize edilmesi ve ardından hava geçirmez şekilde kapatılmasıyla gerçekleştirilir. Kavanozlama, meyve, sebze, reçel, turşu, sos ve et gibi birçok farklı yiyecek için uygulanabilir.
Kavanozlama Süreci:
- Hazırlık: Yiyecekler temizlenir, doğranır ve tarifte belirtildiği gibi hazırlanır.
- Kavanozların Sterilizasyonu: Kavanozlar ve kapakları kaynar suda bekletilerek veya fırında ısıtılarak sterilize edilir.
- Kavanozların Doldurulması: Hazırlanan yiyecekler, kavanozlarda belirli bir boşluk (headspace) bırakılarak doldurulur. Bu boşluk, ısınma sırasında yiyeceklerin genleşmesi için gereklidir.
- Hava Kabarcıklarının Giderilmesi: Kavanozlardaki hava kabarcıkları, spatula veya plastik bir çubuk yardımıyla giderilir.
- Kapakların Kapatılması: Kavanoz kapakları sıkıca kapatılır.
- Isıl İşlem (Kaynatma/Basınçla Pişirme): Kavanozlar, yiyeceğin türüne ve tarifine göre kaynar suda veya basınçlı tencerede belirli bir süre ısıtılır. Bu işlem, mikroorganizmaları öldürür ve vakum oluşmasını sağlar.
- Soğutma ve Kontrol: Kavanozlar soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra kapakların içe doğru çökmesi ve vakum oluşması kontrol edilir. Vakum oluşmamış kavanozlar tekrar işleme alınmalı veya buzdolabında saklanarak kısa sürede tüketilmelidir.
Kavanozlamanın Avantajları:
- Yiyeceklerin raf ömrünü uzatır.
- Mevsiminde bol bulunan yiyeceklerin yıl boyunca tüketilmesini sağlar.
- Ev yapımı ve doğal yiyecekler tüketme imkanı sunar.
- Gıda israfını azaltır.
Kavanozlama Yöntemleri:
- Kaynar Su Banyosu (Water Bath Canning): Yüksek asitli yiyecekler (meyveler, reçeller, turşular) için kullanılır. Kavanozlar kaynar suya batırılır ve belirli bir süre kaynatılır.
- Basınçlı Kavanozlama (Pressure Canning): Düşük asitli yiyecekler (sebzeler, etler, deniz ürünleri) için kullanılır. Basınçlı tencerede daha yüksek sıcaklıklara ulaşılır ve bu da zararlı bakterilerin (özellikle Clostridium botulinum) öldürülmesini sağlar.
Önemli Kavramlar: