istislah ne demek?

İstislah, İslam hukukunda (fıkıh) bir delil olarak kullanılan ve kamu yararını (maslahat) gözeterek hüküm verme yöntemidir. Şer'i naslarda (Kur'an ve Sünnet) açıkça hükmü bulunmayan bir konuda, toplumun menfaatine en uygun olan çözümün tercih edilmesini ifade eder.

• Temel İlke: İstislahın temelinde, İslam hukukunun genel amacı olan toplumun refahını ve huzurunu sağlama ilkesi yatar.
• Şartları: İstislah ile hüküm verilebilmesi için bazı şartların sağlanması gerekir:
  • Nass Yokluğu: Öncelikle Kur'an ve Sünnet'te o konuyla ilgili açık bir hüküm bulunmamalıdır.
  • Maslahatın Gerçekliği: Gözetilen menfaatin gerçek ve önemli olması gereklidir. Zan veya vehim üzerine bina edilmemelidir.
  • Şer'i Esaslara Aykırılık: İstislahtan elde edilen hüküm, İslam'ın temel prensiplerine ve diğer şer'i delillere aykırı olmamalıdır.
  • Genel Kabule Uygunluk: Mümkünse, istislah yoluyla verilen hükmün İslam hukukçuları tarafından genel kabul görmesi önemlidir.
• Çeşitleri: İstislah, maslahatın gücüne ve önemine göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. En yaygın sınıflandırma şöyledir:
  • Maslahat-ı Mutlaka (Zaruri Maslahatlar): Din, can, akıl, nesil ve malın korunması gibi toplumun olmazsa olmaz ihtiyaçlarını karşılayan maslahatlardır. (Maslahat-ı%20Mutlaka)
  • Maslahat-ı Hacciye (İhtiyaci Maslahatlar): Toplumun hayatını kolaylaştıran, zorlukları gideren ve refahını artıran maslahatlardır.
  • Maslahat-ı Tahsiniye (Güzelleştirici Maslahatlar): Toplumsal düzeni güzelleştiren, ahlaki değerleri yükselten ve adabı geliştiren maslahatlardır.
• Tartışmalar: İstislah, İslam hukukçuları arasında tartışmalı bir konudur. Bazı alimler, istislahın kapısının çok geniş olduğunu ve keyfi uygulamalara yol açabileceğini savunarak, kullanımını sınırlandırmayı veya tamamen reddetmeyi savunmuşlardır. Diğer alimler ise, istislahın İslam hukukunun dinamizmini koruduğunu ve değişen şartlara uyum sağlamasına yardımcı olduğunu savunarak, şartlarına uygun olarak kullanılmasını desteklemişlerdir. (İslam%20Hukuku)
• Günümüzdeki Önemi: İstislah, günümüz İslam dünyasında, yeni ortaya çıkan sorunlara çözüm bulmak ve modern hayatın getirdiği ihtiyaçları karşılamak için önemli bir araç olarak görülmektedir. Özellikle finans, tıp, çevre ve teknoloji gibi alanlarda istislah prensibi, şer'i kurallara uygun çözümler üretilmesine katkı sağlamaktadır. (Şer'i)