iktibas ne demek?

İktibas

İktibas, bir yazarın veya konuşmacının, başka bir yazarın veya konuşmacının sözlerini, fikirlerini veya eserlerini kaynak göstererek kendi eserine dahil etmesidir. Genellikle, bir metnin anlamını desteklemek, bir argümanı güçlendirmek veya bir konuya farklı bir bakış açısı sunmak amacıyla yapılır.

İktibasın Temel Unsurları:

• Kaynak Gösterme: İktibasın en önemli unsuru, kullanılan kaynağın açıkça belirtilmesidir. Bu, alıntılanan yazarın veya eserin hakkını teslim etmek ve okuyucunun kaynağa ulaşabilmesini sağlamak için gereklidir. Kaynak gösterme yöntemleri dipnot, sonnot, metin içi atıflar veya kaynakça şeklinde olabilir.
• Doğruluk: İktibas edilen metnin aslına sadık kalınması esastır. Metinde herhangi bir değişiklik yapılmamalı, anlamı bozacak eklemeler veya çıkarmalar yapılmamalıdır. Eğer bir değişiklik yapılması gerekiyorsa (örneğin, metnin uzunluğu nedeniyle kısaltma yapılıyorsa), bu durum uygun işaretlerle belirtilmelidir (köşeli ayraç gibi).
• Bağlam: İktibas edilen metnin, kendi metni içindeki bağlamıyla uyumlu olması gerekir. Alıntı, metnin genel akışına uygun olmalı ve anlamını desteklemelidir. Aksi takdirde, alıntı amacından sapabilir ve okuyucuyu yanıltabilir.
• Etik: İktibas, etik kurallara uygun olarak yapılmalıdır. Başkasının emeğine saygı göstermek, intihalden kaçınmak ve alıntıları kendi fikirleriymiş gibi sunmamak önemlidir. İntihal bir suçtur ve akademik dürüstlüğe aykırıdır.

İktibas Türleri:

• Doğrudan İktibas: Bir metnin aynen alıntılanmasıdır. Genellikle tırnak içinde gösterilir.
• Dolaylı İktibas: Bir metnin yazarın kendi cümleleriyle ifade edilmesidir (parafraz). Kaynak gösterme zorunluluğu devam eder.

İktibasın Önemi:

• Bilgiye Dayalı Tartışma: İktibas, bir tartışmanın veya argümanın bilgiye dayalı olarak desteklenmesine yardımcı olur.
• Otorite Sağlama: Alanında uzman bir kişinin görüşünü aktarmak, argümana ağırlık kazandırır.
• Farklı Bakış Açıları Sunma: İktibas, bir konuya farklı bakış açılarının sunulmasına olanak tanır.
• Araştırma Dürüstlüğü: Kaynakları doğru bir şekilde göstermek, araştırma dürüstlüğünün bir parçasıdır.

İktibas yaparken dikkat edilmesi gerekenler:

• İhtiyaç: İktibas yapmaya gerçekten ihtiyaç olup olmadığını değerlendirin. Kendi cümlelerinizle ifade edebileceğiniz bir fikri illa ki alıntılamanıza gerek olmayabilir.
• Miktar: İktibas edilen metnin miktarı, metnin genel uzunluğuna göre orantılı olmalıdır. Aşırıya kaçmak, metnin orijinal değerini azaltabilir.
• Format: Kaynak gösterme formatı (APA, MLA, Chicago vb.) tutarlı bir şekilde kullanılmalıdır.
• İzin: Özellikle ticari amaçla kullanılan eserlerde, telif hakkı sahiplerinden izin almak gerekebilir. Telif%20Hakkı konusuna dikkat edilmelidir.