hpa ne demek?

HPA (Hipotalamus-Hipofiz-Adrenal) ekseni, vücudun strese karşı verdiği temel tepki sistemidir. Bu eksen, stresli durumlarda vücudu harekete geçirmek ve homeostazı (iç dengeyi) korumak için karmaşık bir dizi hormonal etkileşimi içerir.

HPA ekseninin temel bileşenleri şunlardır:

  • Hipotalamus: Beyinde bulunan bu bölge, stres algılandığında Kortikotropin Salgılatıcı Hormon (CRH) salgılar.

  • Hipofiz Bezi: Hipotalamus'tan salgılanan CRH, hipofiz bezini uyarır ve bu bez de Adrenokortikotropik Hormon (ACTH) salgılar.

  • Adrenal Bezler: ACTH, adrenal bezleri (böbreküstü bezleri) uyarır ve bu bezler de kortizol gibi steroid hormonları salgılar.

Kortizolün Rolü: Kortizol, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olan birçok önemli fonksiyona sahiptir. Bunlar arasında glikoz üretimini artırma, bağışıklık sistemini baskılama ve inflamasyonu azaltma yer alır. Ancak, kronik stres durumunda HPA ekseni sürekli olarak aktif kalabilir ve bu da yüksek kortizol seviyelerine yol açabilir. Uzun süreli yüksek kortizol seviyeleri çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.