hizbullah ne demek?
Hizbullah (Arapça: حزب الله, "Allah'ın Partisi"), Lübnan merkezli bir Şii İslam siyasi partisi ve silahlı örgütüdür. Karmaşık bir tarihe ve ideolojiye sahip olup, farklı kesimlerde farklı algılara neden olmaktadır.
Kökenleri ve Hedefleri:
- 1982 Lübnan Savaşı'nın ardından, İsrail işgaline karşı direniş amacıyla kurulmuştur. Başlangıçta İsrail'e karşı mücadeleye odaklanmışken, zamanla bölgesel ve uluslararası politikalara da dahil olmuştur.
- Resmî ideolojisi, Şii İslam'ın bazı unsurlarını, sosyalist ve milliyetçi fikirlerle harmanlamaktadır. İran'a yakınlığı ve İran Devrim Muhafızları ile olan ilişkisi önemlidir.
- Hedefleri arasında İsrail'in Lübnan'dan çekilmesi, Filistin davası için destek sağlanması ve bölgedeki Şiilerin haklarını savunmak yer alır. Bu hedefler, farklı zamanlarda ve bağlamlarda farklı şekillerde yorumlanmış ve önceliklendirilmiştir.
Aktiviteleri:
- Silahlı mücadele: Hizbullah, İsrail'e karşı silahlı direniş yürütmesiyle tanınır. Ayrıca, Lübnan iç savaşında ve Suriye iç savaşında önemli bir rol oynamıştır.
- Siyasi faaliyetler: Hizbullah, Lübnan parlamentosunda temsil edilen ve önemli bir siyasi güç olan bir partidir. Hükümetlerde yer almış, bakanlar ve milletvekilleri çıkararak Lübnan politikalarını etkilemiştir.
- Sosyal hizmetler: Hizbullah, Lübnan'daki Şii topluluğuna sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler sunarak güçlü bir sosyal taban oluşturmuştur. Bu hizmetler, destekçileri arasında popülaritesini artırmıştır.
Tartışmalı yönleri:
- Terörizm suçlamaları: Hizbullah, çeşitli ülkeler ve uluslararası örgütler tarafından terör örgütü olarak kabul edilmektedir. İsrail ve ABD gibi ülkeler, Hizbullah'ın sivil hedeflere yönelik saldırılarda bulunduğunu ve terörizmi desteklediğini iddia etmektedir.
- İran ile ilişkiler: Hizbullah'ın İran'a yakınlığı ve İran'dan aldığı destek, bölgesel istikrarsızlık endişelerine neden olmaktadır.
- Lübnan politikalarına etkisi: Hizbullah'ın Lübnan politikalarına olan etkisi, ülkenin iç siyasi istikrarına yönelik endişeleri beraberinde getirmiştir. Bazıları, Hizbullah'ın Lübnan'ın egemenliğini tehdit ettiğini düşünmektedir.
Sonuç:
Hizbullah, karmaşık ve çok yönlü bir örgüt olup, tanımlanması kolay değildir. Hem direniş grubu hem de siyasi parti olarak faaliyet göstermesi, farklı kesimlerde farklı görüşlere neden olmaktadır. İşlevleri, hedefleri ve eylemleri ele alınırken, tarihsel bağlamın ve farklı bakış açılarının dikkate alınması önemlidir.