hidroelektrik santrali ne demek?
Hidroelektrik Santrali (HES)
Hidroelektrik santralleri (HES), suyun potansiyel enerjisini önce mekanik enerjiye, ardından da elektrik enerjisine dönüştüren tesislerdir. Temel prensip, yüksek bir noktadan düşürülen suyun bir türbini döndürmesi ve bu türbinin de bir jeneratörü çalıştırmasıdır.
Çalışma Prensibi:
- Baraj veya Su Haznesi: Suyun biriktirildiği ve potansiyel enerjisinin depolandığı yerdir. Barajlar genellikle nehirlerin önüne inşa edilir.
- Su Alma Yapısı: Biriktirilen suyun türbinlere yönlendirilmesini sağlar.
- Cebri Boru: Suyu yüksek basınçla türbinlere taşıyan boru hattıdır.
- Türbin: Suyun kinetik enerjisini mekanik enerjiye çeviren döner makinelerdir. Genellikle Francis Türbini, Pelton Türbini veya Kaplan Türbini gibi farklı tipleri kullanılır. Türbin seçimi suyun akış hızı ve düşüş yüksekliğine bağlıdır.
- Jeneratör: Türbinden aldığı mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren cihazdır. Jeneratörler elektromanyetik indüksiyon prensibiyle çalışır.
- Trafo Merkezi: Jeneratörden üretilen elektriğin voltajını yükselterek iletim hatlarına uygun hale getirir. Trafo merkezleri, elektrik enerjisinin verimli bir şekilde taşınmasını sağlar.
- İletim Hatları: Elektriği santralden tüketim merkezlerine taşıyan yüksek gerilim hatlarıdır.
Avantajları:
- Temiz ve yenilenebilir enerji kaynağıdır. Yenilenebilir enerji çevreye zarar vermez.
- Düşük işletme maliyetlerine sahiptir.
- Uzun ömürlüdürler.
- Su kaynaklarının yönetimine katkıda bulunabilirler (sulama, taşkın kontrolü vb.).
Dezavantajları:
- Yüksek yatırım maliyetlerine sahiptir.
- Çevresel etkileri olabilir (ekosistem değişiklikleri, sucul yaşamın etkilenmesi vb.).
- İklim değişikliğinden etkilenebilirler (kuraklık).
- Baraj inşası nedeniyle yerleşim yerlerinin taşınması gerekebilir.
HES Türleri:
- Barajlı HES: Suyun bir baraj arkasında depolandığı ve kontrollü bir şekilde türbinlere yönlendirildiği santrallerdir.
- Nehir Tipi HES: Suyun doğal akışından yararlanılarak türbinlerin doğrudan çalıştırıldığı santrallerdir.
- Pompaj Depolamalı HES: Elektrik talebinin düşük olduğu zamanlarda suyu yukarıya pompalayarak depolar ve talebin yüksek olduğu zamanlarda bu suyu türbinlerden geçirerek elektrik üretir. Pompaj depolamalı HES elektrik şebekesinin dengelenmesine yardımcı olur.