gdp ne demek?

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), bir ülkenin belirli bir zaman diliminde (genellikle bir yıl veya çeyrek) ürettiği nihai malların ve hizmetlerin toplam parasal değeridir. Ülke sınırları içinde üretilen her şey GSYİH'ye dahil edilir, üreticinin vatandaşlığına bakılmaksızın. Örneğin, Türkiye'de faaliyet gösteren bir yabancı şirketin ürettiği mallar Türkiye'nin GSYİH'sine dahil edilir.

GSYİH, bir ülkenin ekonomik performansının en yaygın kullanılan ölçütüdür ve aşağıdaki faktörleri yansıtır:

• Üretim: Bir ülkenin fabrikalar, çiftlikler, mağazalar ve diğer işletmeler tarafından üretilen malların ve hizmetlerin miktarı.
• Gelir: Üretimden elde edilen gelir, işçiler için ücretler, işletmeler için karlar ve diğer faktör gelirleri dahil.
• Harcama: Tüketiciler, işletmeler ve hükümetler tarafından yapılan harcamalar.

GSYİH'nin hesaplanması için üç temel yaklaşım vardır:

• Üretim Yaklaşımı: Tüm sektörlerin katma değerlerini toplamaya dayanır. Katma değer, bir mal veya hizmetin üretiminden elde edilen değer artışıdır (ara malların değeri çıkarıldıktan sonra).
• Gelir Yaklaşımı: Üretim faktörlerinin (emek, sermaye, toprak) aldığı gelirin toplamını hesaplar. Bu, ücretler, karlar, faiz ve rantlar gibi gelirleri içerir.
• Harcama Yaklaşımı: Son tüketim malları ve hizmetleri, yatırımlar, hükümet harcamaları ve net ihracatın toplamını hesaplar.

GSYİH'nin sınırlamaları:

• Gayri Safi: GSYİH, sermayenin tükenmesi (örneğin, bir makinenin aşınması) için bir düzeltme içermez. Gerçek ekonomi büyümesini ölçmek için daha kapsamlı bir gösterge olan Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) kullanılabilir.
• Parasal Değer: GSYİH parasal değerlere dayanır, bu nedenle enflasyon GSYİH'yi şişirebilir. Reel GSYİH, enflasyonun etkilerini ayıklayarak daha doğru bir büyüme ölçümü sağlar.
• Dağılım Eşitsizliği: GSYİH, zenginliğin nasıl dağıtıldığını göstermez. Yüksek bir GSYİH, zenginliğin az sayıda kişi arasında yoğunlaştığı bir ülkeyi de gösterebilir.
• Refahı Tam Olarak Ölçmez: GSYİH, çevre kirliliği, sağlık, eğitim ve boş zaman gibi faktörleri hesaba katmaz. Mutluluk, yaşam kalitesi gibi faktörleri yansıtan diğer göstergeler de önemlidir.
• Kara ekonomi: Resmi olarak kaydedilmeyen ekonomik faaliyetler (kara ekonomi) GSYİH hesaplamalarında göz ardı edilir ve bu da GSYİH verilerini eksik bırakır.

Sonuç olarak, GSYİH bir ülkenin ekonomik büyüklüğü hakkında önemli bir göstergedir, ancak tek başına yeterli değildir ve diğer ekonomik ve sosyal göstergelerle birlikte değerlendirilmelidir. Tam bir resim için GSYİH'nin sınırlamalarının bilinmesi çok önemlidir.