fonksiyonel gruplar ne demek?
Fonksiyonel gruplar, organik moleküllerin kimyasal özelliklerini ve reaktivitesini belirleyen belirli atom veya atom gruplarıdır. Bir moleküldeki fonksiyonel grup, o molekülün nasıl davranacağını, diğer moleküllerle nasıl etkileşime gireceğini ve hangi reaksiyonlara girebileceğini büyük ölçüde etkiler. İşte yaygın fonksiyonel gruplardan bazıları ve temel özellikleri:
- Alkanlar: Sadece tek bağ içeren karbon ve hidrojen atomlarından oluşurlar. Genel formülleri CnH2n+2'dir. Düşük reaktiftirler. [Alkanlar]
- Alkenler: En az bir karbon-karbon çift bağı içerirler. Çift bağ, moleküle reaktivite kazandırır. [Alkenler]
- Alkinler: En az bir karbon-karbon üçlü bağı içerirler. Alkenlere göre daha reaktiftirler. [Alkinler]
- Alkoller: Bir hidroksil (-OH) grubu içerirler. Hidroksil grubu, hidrojen bağı oluşturma yeteneği sayesinde molekülün çözünürlüğünü artırır. [Alkoller]
- Eterler: İki alkil veya aril grubuna bağlı bir oksijen atomu içerirler (R-O-R'). Genellikle çözücü olarak kullanılırlar. [Eterler]
- Aldehitler: Bir karbonil grubuna (C=O) bağlı bir hidrojen atomu içerirler. Karbonil grubu, molekülün reaktif olmasını sağlar. [Aldehitler]
- Ketonlar: Bir karbonil grubuna (C=O) bağlı iki alkil veya aril grubu içerirler. Aldehitlere benzer reaksiyonlar verirler ancak daha az reaktiftirler. [Ketonlar]
- Karboksilik asitler: Bir karbonil grubuna (C=O) ve bir hidroksil grubuna (-OH) bağlıdırlar (-COOH). Asidik özellik gösterirler. [Karboksilik%20asitler]
- Esterler: Bir karboksilik asit ve bir alkolün reaksiyonu sonucu oluşurlar (R-COO-R'). Genellikle hoş kokuludurlar. [Esterler]
- Aminler: Bir veya daha fazla hidrojen atomunun bir azot atomu tarafından yer değiştirmesiyle oluşan bileşiklerdir (-NH2, -NHR, -NR2). Bazik özellik gösterirler. [Aminler]
- Amidler: Bir karboksilik asit ve bir amin veya amonyak reaksiyonu sonucu oluşurlar (R-CO-NR2). Peptit bağları amid bağıdır. [Amidler]
- Halojenler: Flor (F), klor (Cl), brom (Br) veya iyot (I) gibi halojen atomlarının bir moleküle bağlanmasıyla oluşurlar. Molekülün reaktivitesini artırabilirler. [Halojenler]
- Tiyoller (Merkaptanlar): Alkollerdeki oksijenin kükürt ile yer değiştirmesiyle oluşan bileşiklerdir (-SH). Genellikle kötü kokuludurlar. [Tiyoller]
- Nitro bileşikleri: Bir nitro (-NO2) grubu içerirler. Patlayıcı özellik gösterebilirler. [Nitro%20Bileşikleri]
Fonksiyonel grupların anlaşılması, organik kimya reaksiyonlarını ve moleküllerin özelliklerini tahmin etmek için önemlidir.