fidye ne demek?
Fidye yazılımları, bilgisayar sistemlerine veya mobil cihazlara sızan ve kullanıcıların verilerini şifreleyerek erişimi engelleyen zararlı yazılımlardır. Fidye yazılımı yazarları, şifrelenmiş verileri geri almak için fidye ödenmesini talep ederler. Fidye genellikle kripto para birimleriyle (örneğin, Bitcoin) ödenir, çünkü bu işlemler izlenmesi daha zordur.
Fidye yazılımlarının çeşitli türleri ve özellikleri vardır:
- Şifreleme türü: Bazıları sadece verileri şifrelerken, diğerleri sistemin tamamını kilitleyebilir veya sistemin işleyişini engelleyici başka eylemler gerçekleştirir.
- Yayılım yöntemi: Fidye yazılımları, kötü amaçlı e-postalar (phishing), kötü amaçlı web siteleri, güvenlik açıkları veya yazılım güncellemelerini taklit eden sahte programlar aracılığıyla yayılabilir.
- Fidye miktarı: Talep edilen fidye miktarı değişkenlik gösterir ve genellikle saldırının etkisine ve kurbanın profiline bağlıdır.
- Ödeme yöntemi: Genellikle Bitcoin veya diğer kripto para birimleri kullanılır.
- Veri silme tehdidi: Bazı fidye yazılımları, belirli bir süre içinde fidye ödenmezse verilerin tamamen silineceğini belirtir. Bu tehdit her zaman gerçekçi olmayabilir.
Fidye yazılımlarından korunma yöntemleri:
- Güvenlik yazılımı: Güncel antivirüs ve anti-malware yazılımları kullanmak ve düzenli olarak güncellemek önemlidir.
- Yazılım güncellemeleri: İşletim sistemleri ve diğer yazılımların güncellemelerini zamanında yapmak, güvenlik açıklarını kapatmaya yardımcı olur.
- Güçlü parolalar: Karmaşık ve benzersiz parolalar kullanmak ve düzenli olarak değiştirmek önemlidir.
- E-posta güvenliği: Şüpheli e-postalara tıklamaktan ve ekleri açmaktan kaçınılmalıdır.
- Yedekleme: Verilerin düzenli olarak yedeklenmesi, fidye yazılımı saldırısı durumunda verilerin kaybını önlemeye yardımcı olur. Yedekleri çevrimdışı veya bulutta güvenli bir yerde saklamak önemlidir.
- Eğitim: Çalışanların fidye yazılımlarına karşı farkındalığını artırmak için eğitimler düzenlenmelidir.
- İki faktörlü kimlik doğrulama: Hesap güvenliğini artırmak için iki faktörlü kimlik doğrulama kullanın.
Fidye yazılımına maruz kalındığında:
- Sistemi kapatın: Bilgisayarınızı veya cihazınızı hemen kapatın.
- Yetkililerle iletişime geçin: Siber güvenlik uzmanları veya yetkililerle iletişime geçin.
- Fidye ödemeyin: Fidye ödemeyi düşünmeyin, çünkü bu saldırganları teşvik eder ve verilerinizin geri alınması garantisi yoktur.
- Veri kurtarma: Yedeklerden verileri kurtarmayı deneyin.
Fidye yazılımları ciddi bir tehdittir ve önlem almak için proaktif bir yaklaşım benimsemek çok önemlidir. Güvenlik yazılımları, düzenli yedekleme ve kullanıcı eğitimi, fidye yazılımlarından korunmada önemli adımlardır.