federatif ne demek?
Federatif, birden fazla siyasi birimin (devlet, bölge, kanton vb.) ortak bir anayasa ve hükümet altında birleşerek oluşturduğu siyasi sistemdir. Bu sistemde, yetkiler merkezi hükümet ile üye birimler arasında paylaşılır. Federatif yapıda genellikle aşağıdaki unsurlar bulunur:
- Çifte Egemenlik: Hem merkezi hükümet hem de üye birimler belirli alanlarda egemen yetkilere sahiptir. Yetki paylaşımı anayasa ile belirlenir.
- Yazılı Anayasa: Federasyonun yapısını, yetki dağılımını ve temel hakları güvence altına alan yazılı bir anayasa bulunur. Bu anayasa, merkezi hükümet ve üye birimler arasındaki ilişkiyi düzenler.
- Anayasal Mahkeme: Anayasanın yorumlanması ve uygulanması konusunda yetkili bir anayasal mahkeme veya yüksek mahkeme bulunur. Bu mahkeme, merkezi hükümet ile üye birimler arasındaki anlaşmazlıkları çözmede önemli bir rol oynar.
- Temsil: Üye birimler, merkezi hükümette temsil edilir. Bu temsil, nüfus oranına göre veya eşit temsil ilkesine göre olabilir. Genellikle çift meclisli bir yasama organı bulunur; bir meclis nüfusa göre, diğer meclis ise üye birimlerin eşit temsiline dayanır.
Federatif sistemlerin avantajları:
- Yerel ihtiyaçlara daha iyi cevap verebilme
- Farklılıkları koruma ve kültürel çeşitliliği destekleme
- Merkezi hükümetin yetkilerini sınırlama ve güçler ayrılığını sağlama
- Siyasi katılımı artırma
Federatif sistemlerin dezavantajları:
- Karar alma süreçlerinin yavaşlaması
- Bölgesel eşitsizliklerin artması
- Merkezi hükümetin zayıflaması
- Bölünme riskinin artması
Önemli Kavramlar: