farabi ne demek?

Farabi (872-950)

Farabi, İslam dünyasının en önemli filozoflarından biridir. Tam adı Ebu Nasr Muhammed bin Muhammed bin Tarhan bin Uzluğ el-Farabi et-Türki'dir. Batı'da "Alfarabius" olarak da tanınır. Felsefe, mantık, siyaset, ahlak, müzik ve doğa bilimleri gibi pek çok alanda eserler vermiştir.

Hayatı ve Eğitimi:

Farabi'nin hayatı hakkında kesin bilgiler bulunmamaktadır. Orta Asya'da doğduğu ve Bağdat'ta eğitim aldığı düşünülmektedir. Burada Hristiyan filozoflardan mantık ve felsefe dersleri almıştır.

Felsefi Görüşleri:

Farabi, Antik Yunan felsefesini, özellikle de Platon ve Aristoteles felsefesini İslam düşüncesiyle uzlaştırmaya çalışmıştır. Bu nedenle "İkinci Öğretmen" (Muallim-i Sani) olarak anılır (Aristoteles "İlk Öğretmen" olarak kabul edilir).

• Varlık Anlayışı: Farabi'ye göre varlık, zorunlu varlık (vacibü'l-vücud) ve mümkün varlık (mümkünü'l-vücud) olmak üzere ikiye ayrılır. Zorunlu varlık, var olmak için başka bir şeye ihtiyaç duymayan Tanrı'dır. Mümkün varlıklar ise var olmak için Tanrı'ya muhtaçtır.

• Bilgi Teorisi: Farabi, bilginin kaynağının akıl olduğunu savunur. Aklın, duyular aracılığıyla elde edilen verileri işlemesiyle bilgiye ulaşılır.

• Siyaset Felsefesi: Farabi'nin siyaset felsefesi, "Erdemli Şehir" (Medinetü'l-Fazıla) kavramı üzerine kuruludur. Erdemli Şehir, yöneticilerinin erdem sahibi olduğu, adaletin ve iyiliğin hüküm sürdüğü ideal bir devlettir. Bu devletin yöneticisi, filozof-kral olmalıdır.

Eserleri:

Farabi'nin pek çok eseri bulunmaktadır. En önemli eserlerinden bazıları şunlardır:

• El-Medinetü'l-Fazıla (Erdemli Şehir)
• Kitabü'l-Musiki'l-Kebir (Büyük Musiki Kitabı)
• İhsa'ül-Ulum (İlimlerin Sayımı)
• Kitabü'l-Burhan (Kanıt Kitabı)

Etkisi:

Farabi, hem İslam dünyasında hem de Batı'da önemli bir etki bırakmıştır. Felsefi görüşleri, İbn Sina gibi sonraki İslam filozoflarını etkilemiştir. Aynı zamanda, Latinceye çevrilen eserleri aracılığıyla Orta Çağ Avrupa'sında da felsefenin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Özellikle mantık ve siyaset felsefesi alanındaki çalışmaları büyük ilgi görmüştür.