farabi ne demek?

Farabi (872-950/951), İslam altın çağı'nın en önemli filozoflarından biridir. Tam adı Ebû Nasr Muhammed ibn Muhammed ibn Tarkhan el-Farabî'dir. Doğu Türkistan'da (bugünkü Kazakistan'da) doğmuş, ancak hayatının büyük kısmını Bağdat ve Halep gibi o dönem önemli bilim ve kültür merkezlerinde geçirmiştir. "İkinci Öğretmen" (Aristoteles'ten sonra) olarak anılır ve eserleri, Batı felsefesini önemli ölçüde etkilemiştir.

Farabi'nin çalışmaları çok çeşitli konuları kapsar:

• Mantık: Aristoteles'in mantık çalışmalarını Arapça'ya çevirmiş ve yorumlamıştır. Kendi mantık çalışmaları da önemlidir. Mantığı, doğru düşünmeyi öğrenmenin ve gerçeği aramanın bir yolu olarak görmüştür.

• Metafizik: Varlığın yapısı, Allah'ın varlığı ve özellikleri, evrenin oluşumu gibi konuları ele almıştır. İlahi varlığı akıl yoluyla ispatlamaya çalışmıştır. Varlıkları "mümeyyiz" (ayrımcı) ve "gayr-i mümeyyiz" (ayrımcı olmayan) olarak sınıflandırmıştır. Mümeyyiz varlıklar, bireysel olarak ayırt edilebilen varlıklardır. Gayr-i mümeyyiz varlıklar ise, tek bir varlığın birçok yönüdür (örneğin, sayılar).

• Ahlak Felsefesi: İdeal bir devletin nasıl olması gerektiği ve bireyin erdemli bir yaşam sürme yolları üzerine önemli eserler yazmıştır. "Erdemli Şehir" fikri, en önemli sosyal ve politik düşüncesidir. Bu ideal şehir, erdemli insanlar tarafından yönetilen ve adaletin, mutluluğun ve toplumsal uyumun hakim olduğu bir şehirdir.

• Siyaset Felsefesi: Farabi'nin siyasi düşüncesi, Aristoteles'in fikirlerinden etkilenmekle birlikte, İslam düşüncesinin özgün bir yorumudur. Devletin en önemli işlevini, insanların erdemli bir yaşam sürmelerini sağlamak olarak görmüştür. Farklı yönetim biçimlerini ele almış, ideal yönetimin bilge bir kral veya filozof tarafından yönetilen bir yönetim biçimi olduğunu savunmuştur.

• Müzik: Müzik teorisiyle de ilgilenmiş ve bu alanda da eserler vermiştir.

Önemli Eserleri:

• El-Medinetü'l-Fazıla (Erdemli Şehir): Ideal bir devletin nasıl kurulacağını ve yönetileceğini anlatan önemli eseridir.
• Kitabü'l-Mûsîkî: Müzik teorisi üzerine yazılmış bir kitaptır.
• El-Ahlakü'l-Medeniyye: Ahlak felsefesi ile ilgili önemli bir eseridir.
• Kitabü'l-Hurûf: Mantık ile ilgili eseridir.

Farabi'nin çalışmaları, İslam felsefesi ve düşüncesinin gelişmesinde büyük rol oynamış ve Batı felsefesini de önemli ölçüde etkilemiştir. Orta Çağ Avrupa'sında Avrupalı filozoflar tarafından incelenmiş ve yorumlanmış, Avrupa düşüncesinde Rönesans'a kadar etkisi sürmüştür. Bugün bile, siyasi felsefe, etik ve metafizik alanlarında çalışmaları hala güncelliğini korumaktadır.