euro ne demek?

border | resim_başlığı_1 = €50 banknot ön yüzü | resim_2 = Bir euro madeni para ortak yüzü.jpg | resim_başlığı_2 = €1 madenî para ortak yüzü (arka) | iso_kodu = EUR (sayı 978) | kullanan_ülkeler = | resmi_olmayan_kullanıcılar = | enflasyon_oranı = %8,6 <small>(2022 Haziran ayı)</small> | enflasyon_metodu = UTFE | pegged_by = | altbirim_oranı_1 = 1/100 | altbirim_adı_1 = Sent | altbirim_inline_note_1 = Asıl kullanım dillere göre farklılık gösterir | sembol = € | plural = Bakınız Euro ile ilgili dilsel konular | plural_altbirim_1 = Maddeye bakınız | kullanılan_madeni_paralar = 1s, 2s, 5s, 10s, 20s, 50s, €1, €2 | madeni_para_maddesi = Euro madenî paraları | kullanılan_banknotlar = €5, €10, €20, €50, €100, €200 €500 | banknot_maddesi = Euro banknotları | nickadı = Ortak para birimi¹
| yetki_veren = Avrupa Merkez Bankası | yetki_veren_website = www.ecb.europa.eu | yazıcı = | printer_override_with_original_text = Y | yazıcı_website = | darphane = | darphane_override_with_original_text = Y | darphane_website = }} Euro (; yuro)²³ veya avro (<small>SİMGE:</small> €, <small>KOD:</small> EUR), Avrupa Birliği'nin kurumları tarafından kullanılan ve Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ile Yunanistan'ın oluşturduğu euro bölgesinin resmî para birimi.⁴⁵

Ayrıca dört Avrupa ülkesinde (Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan) daha kullanımda olan euro, 2018 itibarıyla her gün yaklaşık 343 milyon Avrupalı tarafından kullanılmaktadır.⁶ Ek olarak 190 milyonu Afrika'da olmak üzere dünya genelinde 240 milyon insan, euroya sabitlenmiş para birimlerini kullanmaktadır.

Euro, Amerikan dolarının ardından dünyada en büyük ikinci rezerv para ve en çok kullanılan ikinci para birimi konumundadır.⁷⁸⁹ Eylül 2018 itibarıyla dolaşımdaki yaklaşık 1,2 trilyon € değerindeki banknot ve madenî parayla birlikte euro, dünyadaki en büyük toplam değere sahip para birimidir.<ref group="not">26 Nisan 2013 itibarıyla:
Total EUR currency (coins and banknotes) in circulation 771.5 (banknotes) + 21.032 (coins) =792.53 billion EUR * 1.48 (exchange rate) = 1,080 billion USD
Total USD currency (coins and banknotes) in circulation 859 billion USD

• </ref>

Uluslararası Para Fonunun çeşitli para birimleri arasında yaptığı 2008 yılı GSYİH ve satın alma gücü paritesi tahminlerine göre euro bölgesi, dünyadaki ikinci büyük ekonomidir.¹⁰

Euro adı, 16 Aralık 1995'te resmen kabul edildi.¹¹ Euro, 1 Ocak 1999'da hesap birimi olarak dünya finans piyasalarına tanıtıldı ve 1:1 (ABD$1,1743) oranı ile ECU'nun yerini aldı. Euronun madenî para ve banknotları 1 Ocak 2002'de dolaşıma girdi.¹²

Kullanım

Euro bölgesi

AB üyesi olmadığı hâlde euro kullanan ülke ve bölgeler

Mikrodevletler olan Andorra, Monako, San Marino ve Vatikan; AB üyesi olmamalarına karşın, yapılan antlaşmalar çerçevesinde euro kullanmaktadır. Karadağ ve Kosova ise AB ile herhangi bir antlaşma imzalamadan euro kullanmaktadır. Buna ek olarak AB üyesi ülkelere bağlı ancak kendileri AB'nin bir parçası olmayan beş denizaşırı bölgede (Saint Barthélemy, Saint Martin, Saint Pierre ve Miquelon, Fransız Güney ve Antarktika Toprakları ve Ağrotur ve Dikelya ) euro kullanımı görülmektedir.

Küba'da 1998'den,¹³ Suriye'de 2006'dan,¹⁴ Venezuela'da ise 2018'den beri euro, dış ticaret için kullanmakta olup bu ülkeler Amerika Birleşik Devletleri'nin yaptırımları ve amborgoları sonucunda bu paranın kullanımına geçmiştir.¹⁵ 2009'da Zimbabve, yaşadığı hiperenflasyon nedeni ile yerli para birimini bırakarak euro ve ABD doları gibi para birimlerini kullanmaya başlamıştır.¹⁶

Rezerv para olarak kullanım

Euro kabul edildiği zamandan beri ABD dolarının ardından en önemli uluslararası rezerv para birimini oluşturmaktadır. Gelişmiş ekonomilerde euronun rezerv olarak kullanımı, gelişmekte veya az gelişmiş olanlara göre daha azdır. IMF'ye göre 2008'de dünyadaki toplam rezerv euronun değeri 1,1 trilyon $ (850 milyon €) olmuş, euro gelişmiş ekonomilerin ulusal rezervlerinin %22'sini, gelişmekte veya az gelişmiş olanlarının ise %31'ini oluşturmuştur.¹⁷ Euronun ABD dolarının yerini alarak en çok kullanılan rezerv olup olamayacağı, ekonomistler arasında tartışılan bir konudur.¹⁸

Euroya sabitlenmiş para birimleri

AB içerisinde Bulgar levası, Hırvat kunası ve Danimarka kronu; ilgili ülkeler ERM II'ye üye olduklarından ötürü euroya sabitlenmiştir. Avrupa içerisinde bu ülkelere ek olarak Bosna-Hersek değiştirilebilir markı ve Makedon denarı da euroya sabitlidir.

Afrika'da ve bazı Pasifik adalarında euroya sabitlenmiş para birimlerinin kullanımı yaygındır. On dört ülkede kullanılan CFA frangı (Orta Afrika frangı ve Batı Afrika frangı), Fransız denizaşırı kolektivitelerinde kullanılan CFP frangı, Komor frangı, Yeşil Burun Adaları eskudosu ve São Tomé ve Príncipe dobrası, euroya sabitlenmiş para birimleridir. Bu ülkelerin kullandığı para birimleri (Portekiz kökenli eskudo ve dobra dışında), zamanında Fransız frangına sabitlenmiş olup bu para euro ile birlikte feshedilince euro kuruna sabitlenme meydana gelmiştir. 2013 yılında 182 milyon Afrikalının, 27 milyon euro bölgesi dışında yaşayan Avrupalının ve yarım milyonu aşkın Pasifik adalının euroya sabitlenmiş bir para birimi kullandığı rapor edilmiştir.¹⁹

Kurları

Euro, ABD dolarından sonra en çok kullanılan rezerv para birimidir. 4 Ocak 1999'da piyasaya sürülmesinden sonra diğer ana para birimleri karşısında değer kaybetmeye başlayan euro, 2000'de en düşük kuruna ulaştı (3 Mayıs'ta sterlin, 25 Ekim'de ABD doları, 26 Ekim'de Japon yeni karşısında). Daha sonra yeniden yükselmeye başlayan euro, 2008'de tarihî zirve noktasına ulaştı (15 Temmuz: ABD doları, 23 Temmuz: Japon yeni, 29 Aralık: sterlin). Küresel mali krizin ortaya çıkmasıyla birlikte euro, başlangıçta düşüş gösterdi ancak ilerleyen dönemlerde yeniden yükselişe geçti. 2009 yılının sonundan bu yana devam eden Avrupa borç krizinden kaynaklanan baskıya rağmen euro bu dönemde sabit kaldı.²⁰²¹

Madenî paralar

<table> <thead> <tr class="header"> <th><center> <p>€ 0,01 <a href="1_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">1 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 0,02 <a href="2_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">2 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 0,05 <a href="5_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">5 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 0,10 <a href="10_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">10 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 0,20 <a href="20_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">20 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 0,50 <a href="50_cent_euro_madeni_parası" title="wikilink">50 cent</a></p></th> <th><center> <p>€ 1,00 <a href="1_euro_madeni_parası" title="wikilink">1 euro</a></p></th> <th><center> <p>€ 2,00 <a href="2_euro_madeni_parası" title="wikilink">2 euro</a></p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Banknotlar

Değeri	Renk	Uzunluk (mm)	Genişlik (mm)	Ön tarafı	Arka tarafı
€ 5	gri	120	62
€ 10	kırmızı	127	67
€ 20	mavi	133	72
€ 50	turuncu	140	77
€ 100	yeşil	147	82
€ 200	sarı	153	82
€ 500222324	mor	160	82

Ayrıca bakınız

• Parasal birlik

Notlar

Kaynakça

Genel

• Simonazzi, A. and Vianello, F. [2001], “Financial Liberalization, the European Single Currency and the Problem of Unemployment”, in: Franzini, R. and Pizzuti, R.F. (eds.), Globalization, Institutions and Social Cohesion, Springer Verlag, Heidelberg, ISBN 3-540-67741-0.

Özel

Dış bağlantılar

Resmî siteler

• The euro - Europa

• Avrupa Merkez Bankası

Orijinal kaynak: euro. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Resmî belgelerde euro için "ortak para birimi" ifadesi kullanılır. ↩

2. 2005 yılında rapor edildiğine göre Türkçede Euro daha az oranda (öro) ile (oyro) şekliyle de telaffuz edilmektedir. ↩

3. Genel Haberler {{!}} Bigpara | erişimtarihi = 26 Ekim 2020 | dil = Türkçe | çalışma = bigpara.hurriyet.com.tr | soyadı = bigpara@hurriyet.com.tr | arşivengelli = evet |arşivurl= https://web.archive.org/web/20201127201441/http://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/avro-mu-yuro-mu-oro-mu_ID508994/ |arşivtarihi= 27 Kasım 2020 | ölüurl = hayır }} ↩

4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩

22. 500€ üretimi 27 Nisan 2019'dan beri durdurulmuş olmakla birlikte para hâlen geçerliliğe sahiptir. ↩

23. ↩
24. ↩

Kategoriler