erikson ne demek?

Erik Erikson'un Psikososyal Gelişim Kuramı

Erik Erikson, 20. yüzyılın önde gelen gelişim psikologlarından biridir. En bilinen katkısı, insanın yaşam boyu devam eden psikososyal gelişimini açıklayan kuramıdır. Erikson, Sigmund Freud'un psikoseksüel gelişim kuramından etkilenmiş, ancak Freud'un aksine, insan gelişiminin sadece çocukluk döneminde değil, tüm yaşam boyunca sosyal ve kültürel faktörlerle şekillendiğini savunmuştur.

Erikson'un kuramı, sekiz farklı dönemden oluşur. Her dönemde birey, belirli bir psikososyal kriz ile karşı karşıya kalır. Bu krizler, bireyin benlik algısı ve sosyal ilişkileri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Krizin başarılı bir şekilde çözülmesi, bireyin o döneme ait psikososyal erdemi kazanmasını sağlar. Başarısızlık ise, bireyin gelişiminde olumsuz etkilere yol açabilir.

Erikson'un Psikososyal Gelişim Evreleri:

1. Bebeklik (0-1 yaş): Güven vs. Güvensizlik - Bu dönemde bebek, bakım veren kişiye güvenmeyi öğrenir. Güvenli bir bağlanma, gelecekteki ilişkiler için temel oluşturur.
2. İlk Çocukluk (2-3 yaş): Özerklik vs. Utanç ve Şüphe - Çocuk, bağımsızlık ve kendi kendine yeterlilik duygusu geliştirmeye çalışır. Aşırı kontrolcü bir ortam, utanç ve şüphe duygularına yol açabilir.
3. Oyun Çağı (4-5 yaş): Girişimcilik vs. Suçluluk - Çocuk, yeni şeyler denemeye ve sorumluluk almaya başlar. Başarısızlık durumunda suçluluk duygusu ortaya çıkabilir.
4. Okul Çağı (6-12 yaş): Başarı vs. Aşağılık - Çocuk, okulda ve sosyal ortamlarda başarılı olma ve yeteneklerini geliştirme çabasındadır. Başarısızlık, aşağılık kompleksine yol açabilir.
5. Ergenlik (13-19 yaş): Kimlik vs. Kimlik Karmaşası - Ergen, kim olduğunu, neye inandığını ve hayatta ne yapmak istediğini keşfetmeye çalışır. Bu dönemde kimlik karmaşası yaşanabilir.
6. Genç Yetişkinlik (20-40 yaş): Yakınlık vs. Yalıtım - Genç yetişkin, yakın ilişkiler kurmaya ve başkalarıyla paylaşımda bulunmaya çalışır. Başarısızlık, yalnızlık ve yalıtıma yol açabilir.
7. Orta Yetişkinlik (40-65 yaş): Üretkenlik vs. Durgunluk - Orta yaşlı yetişkin, topluma katkıda bulunmaya, yeni nesillere rehberlik etmeye ve bir şeyler üretmeye odaklanır. Aksi takdirde durgunluk ve amaçsızlık duygusu ortaya çıkabilir.
8. Yaşlılık (65+ yaş): Benlik Bütünlüğü vs. Umutsuzluk - Yaşlı yetişkin, geçmiş yaşamına dönüp bakar ve yaptıklarından memnun olup olmadığına karar verir. Memnuniyet duyarsa benlik bütünlüğü hisseder, aksi takdirde umutsuzluk ve pişmanlık duyguları yaşayabilir.

Erikson'un kuramı, gelişim psikolojisi alanında önemli bir yere sahiptir ve insan gelişimini anlamak için kapsamlı bir çerçeve sunar. Özellikle ergenlik dönemi ve kimlik gelişimi konularındaki katkıları oldukça önemlidir.