enflasyon ne demek?

Enflasyon, genel fiyat seviyesinin sürekli ve belirgin bir şekilde artması olarak tanımlanan ekonomik bir kavramdır. Daha basit bir ifadeyle, enflasyon, belirli bir ekonomide, mal ve hizmetlerin fiyatlarının zamanla yükselmesi anlamına gelir. Enflasyon, para biriminin satın alma gücünün düşmesine neden olabilir; yani, aynı miktar para ile daha az mal veya hizmet satın alınabilir hale gelir.

Enflasyon Türleri

1. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) Enflasyonu: Tüketici tarafından satın alınan sepet içindeki mal ve hizmetlerin fiyatlarının zamanla nasıl değiştiğini izler. Yaygın bir enflasyon ölçütüdür.

2. Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE): Üreticilerin sattığı mal ve hizmetlerin fiyatlarının değişimini ölçer. Üretim maliyetlerinde meydana gelen değişiklikleri gösterir.

3. Çekirdek Enflasyon: Gıda ve enerji gibi fiyatları dalgalanmaya açık olan kalemler dışarıda bırakılarak hesaplanan enflasyon oranıdır. Uzun vadeli fiyat eğilimlerini daha iyi yansıtmak amacıyla kullanılır.

Enflasyona Neden Olan Faktörler

1. Talep Enflasyonu: Toplam talebin, ekonomideki toplam arzı aşması durumunda ortaya çıkar. Talep, arzdan hızlı artınca fiyatlar yükselir.

2. Maliyet Enflasyonu: Üretim maliyetlerinin artması sonucu meydana gelir. Hammadde, iş gücü veya enerji fiyatlarındaki artışlar maliyetleri yükseltir.

3. Beklentiler: Gelecekte fiyatların artması bekleniyorsa, tüketiciler ve işletmeler daha yüksek fiyat artışlarını öngörerek şimdiden talep artırabilirler veya fiyat artırabilirler.

4. Para Arzı: Para arzının çok hızlı artması, paranın değer kaybetmesine ve dolayısıyla enflasyona yol açabilir.

Enflasyonun Etkileri

• Alım Gücünün Azalması: Aynı miktar para ile daha az mal ve hizmet alınabilir.
• Yatırımların Azalması: Enflasyon, belirsizlik yaratarak yatırım yapma isteğini azaltabilir.
• Faiz Oranları: Merkez bankaları, enflasyonu kontrol etmek için faiz oranlarını artırabilir.
• Gelir Dağılımı: Sabit gelirli bireylerin alım gücü daha fazla düşebilir, çünkü gelirleri genellikle enflasyon oranında artmaz.

Enflasyon, ekonomik istikrar açısından önemli bir göstergedir ve merkezi hükümetler ile merkez bankaları tarafından düzenli olarak izlenir. Enflasyonu kontrol altına almak amacıyla çeşitli para politikaları ve mali politikalar uygulanabilir.