endeks ne demek?
Endeks
Endeks, genellikle bir piyasanın veya sektörün genel performansını ölçmek için kullanılan istatistiksel bir ölçüttür. Bir grup varlığın (hisse senetleri, tahviller, emtialar vb.) belirli bir metodolojiye göre bir araya getirilmesiyle oluşturulur ve zaman içindeki değişimleri takip edilir.
Temel İşlevleri:
- Piyasa Performansını Ölçme: Endeksler, yatırımcıların ve analistlerin bir piyasanın veya sektörün genel sağlığını ve yönünü değerlendirmesine yardımcı olur. Örneğin, bir borsa endeksi, o borsada işlem gören hisse senetlerinin genel performansını yansıtır.
- Karşılaştırma (Benchmark) Aracı: Yatırım fonları ve portföylerin performansını değerlendirmek için bir kıyaslama noktası olarak kullanılır. Fon yöneticileri, fonlarının endekse göre nasıl performans gösterdiğini görmek için endeksi kullanırlar.
- Yatırım Ürünleri Oluşturma: Endeksler, yatırım fonları (ETF'ler, endeks fonları) ve türev ürünler (vadeli işlemler, opsiyonlar) oluşturmak için temel alınır. Bu sayede yatırımcılar, tek bir işlemle bir endeksin tamamına yatırım yapabilirler.
Endeks Türleri:
- Hisse Senedi Endeksleri: (Hisse Senedi) belirli bir borsadaki veya sektördeki hisse senetlerinin performansını ölçer. Örneğin, S&P 500 (ABD'deki 500 büyük şirketin performansını ölçer) veya BIST 100 (Türkiye'deki en büyük 100 şirketin performansını ölçer).
- Tahvil Endeksleri: (Tahvil) tahvil piyasasının performansını ölçer.
- Emtia Endeksleri: (Emtia) emtia piyasasının (altın, petrol, tarım ürünleri vb.) performansını ölçer.
Endeks Hesaplama Yöntemleri:
- Fiyat Ağırlıklı Endeksler: Endeksteki varlıkların fiyatlarına göre ağırlıklandırılır.
- Piyasa Değeri Ağırlıklı Endeksler: Endeksteki varlıkların piyasa değerlerine (hisse senedi sayısı * hisse senedi fiyatı) göre ağırlıklandırılır.
- Eşit Ağırlıklı Endeksler: Endeksteki tüm varlıklara eşit ağırlık verilir.
Önemli Notlar:
- Endeksler, piyasaların veya sektörlerin genel eğilimlerini gösterse de, bireysel yatırım kararları için tek başına yeterli bir gösterge değildir.
- Farklı endeksler farklı metodolojilerle hesaplandığından, performansları da farklılık gösterebilir.
- Endekslere yatırım yapmak, genellikle piyasa çeşitliliği sağlamak için iyi bir yoldur, ancak risk içermediği anlamına gelmez.