elektrofor ne demek?

Elektroforez

Elektroforez, elektrik alan uygulayarak yüklü moleküllerin bir ortam içinde hareket ettirilmesi prensibine dayanan bir ayırma tekniğidir. Temel olarak, moleküllerin yükleri, boyutları ve şekilleri doğrultusunda farklı hızlarda hareket etmeleri sağlanır. Bu sayede karmaşık karışımlar içindeki farklı moleküller ayrıştırılabilir ve analiz edilebilir.

Temel Prensipler:

• Elektrik Alan: Elektroforezde, bir jel veya sıvı ortam içerisine yerleştirilen moleküller, bir anot (+) ve bir katot (-) arasına uygulanan elektrik alan sayesinde hareket ederler.

• Yük: Moleküllerin net yükleri, hareket yönlerini ve hızlarını belirler. Negatif yüklü moleküller anoda doğru (pozitif kutup), pozitif yüklü moleküller ise katoda doğru (negatif kutup) hareket ederler. Nötr moleküller ise teorik olarak hareket etmezler.

• Boyut ve Şekil: Moleküllerin büyüklükleri ve şekilleri, ortam içindeki hareketlerini etkileyen önemli faktörlerdir. Daha küçük moleküller, daha büyük moleküllere göre ortamda daha hızlı hareket edebilirler.

• Destek Ortamı: Elektroforez genellikle bir destek ortamı (örneğin, jel) içinde gerçekleştirilir. Bu ortam, moleküllerin hareketini düzenler, ayrışmayı iyileştirir ve sonuçların daha kolay görüntülenmesini sağlar. Sıklıkla kullanılan destek ortamları arasında Agaroz Jel ve Poliakrilamid Jel bulunur.

Elektroforezin Uygulama Alanları:

Elektroforez, biyokimya, moleküler biyoloji, genetik, adli tıp ve klinik laboratuvarlar gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılır.

• DNA Analizi: DNA parçalarını boyutlarına göre ayırmak ve analiz etmek için kullanılır. Özellikle DNA Parmak İzi analizinde ve genetik araştırmalarda önemlidir.

• Protein Analizi: Proteinleri yüklerine ve boyutlarına göre ayırmak ve tanımlamak için kullanılır. Örneğin, SDS-PAGE (Sodyum Dodesil Sülfat Poliakrilamid Jel Elektroforezi) proteomik çalışmalarında yaygın olarak kullanılır.

• RNA Analizi: RNA moleküllerini ayırmak ve analiz etmek için de elektroforez kullanılabilir.

• Adli Tıp: Suç mahallinden elde edilen biyolojik örneklerin (kan, tükürük, saç vb.) analizinde, şüphelilerin DNA'sı ile karşılaştırılarak suçluların tespit edilmesine yardımcı olur.

• Klinik Tanı: Hastalıkların teşhisinde kullanılan çeşitli biyomarkerların (örneğin, proteinler) analizinde önemli bir rol oynar.

Elektroforez Çeşitleri:

Elektroforezin farklı uygulama alanlarına ve molekül tiplerine göre çeşitli türleri bulunmaktadır. En yaygın kullanılan elektroforez türlerinden bazıları şunlardır:

• Agaroz Jel Elektroforezi: DNA ve RNA gibi büyük moleküllerin ayrılmasında kullanılır.

• Poliakrilamid Jel Elektroforezi (PAGE): Proteinler ve küçük DNA parçaları gibi daha küçük moleküllerin ayrılmasında kullanılır.

• SDS-PAGE: Proteinlerin boyutlarına göre ayrılmasını sağlar.

• İzoelektrik Odaklama: Proteinlerin izoelektrik noktalarına göre ayrılmasını sağlar.

• Kapiller Elektroforez: Küçük çaplı kılcal borularda gerçekleştirilen ve yüksek çözünürlük sağlayan bir elektroforez tekniğidir.

Elektroforez, moleküler biyoloji ve biyokimya alanlarında temel bir araç olmaya devam etmektedir ve sürekli olarak geliştirilen yeni tekniklerle uygulama alanı genişlemektedir.