dua ne demek?

Dua, bir ilah ya da ruhani varlıkla ilişkiyi etkinleştirmeyi amaçlayan çağırma veya eylemdir. Dua, bireysel ya da toplumsal olarak; özel ya da kamusal bir yerde edilebilir. Sadece sözlerden oluşabileceği gibi şarkı şeklinde de olabilir. Ayrıca çeşitli bedensel hareketler de içerebilir. Duanın yakarış, şükran veya ibadet/övgü olarak farklı formları vardır.

Dinlerde dua

İbrahimî dinler

İbrahimî dinler olarak tanımlanan üç semavî dinin (Musevilik, Hristiyanlık, İslamiyet), kendi içlerinde benzeşen ve diğer tek tanrılı dinlerden bâzı noktalarda farklılaşmış bir dua kavramı ve anlayışı vardır.

İslâmiyet

İslam dininde dua; "bir kimsenin kendisi veya başkası hakkında bir dileğine, bir arzusuna kavuşması için Allah'a yalvarması" olarak tanımlanabilir. Dua, bir ibadettir.¹

Duanın mahiyeti ve önemi İslam dininin kutsal kitabı olan Kur'an'da ve hadislerde de (İslam Peygamberi'nin sözleri) belirtilmiştir:

"Bana (hâlis kalp ile) dua ediniz. Duanıza icabet ederim." (Mü'min Sûresi: 60)
"Mü'minin din kardeşi için, arkasından yaptığı hayır dua kabûl olur. Bir melek, "Allah-u Teâlâ, bu iyiliği sana da versin! Âmin" der. Meleğin duası red edilmez." (Hadîs-i şerîf, Riyâz-us-Sâlihîn)

Kur'an'da ve hadislerde çeşitli yerlerde sadece iyi yürekle yapılan duaların kabul edileceği belirtilmektedir. Birçok tanrıbilimci ve klasik İslam bilginlerine göre İslam'da önemli bir yer tutan "namaz" da bir tür dua biçimidir.

Duânın makbuliyeti

Duanın kabul olma derecesini arttıran hususlar vardır.² Bunlar Risale-i Nur'da izah edilmektedir:

Hulûs, huşû ve huzur-u kalble dua etmek
İstiğfar edilerek manen temizlenmek. Duanın başında ve sonunda salavat getirmeli, iki makbul duanın ortasındaki dua makbuldür.
Hadiste ve Kur'ân'da gelen me'sur dualarla dua etmek.
Mübarek yerlerde, hususen mescitlerde dua etmek.
Cuma günü özellikle saat-i icabede dua etmek.
Üç aylarda, mübarek gecelerde hususen Kadir gecesinde edilen dua.

Yahudilik

Hristiyanlık

[[Dosya:Christ in Gethsemane.jpg|küçükresim|150px |İsa, Gethsemane bahçesinde dua ederken - Heinrich Hofmann tasviri.]] İncil'in dua ile ilgili iki önemli doktrini vardır: İnsan dua ederken Tanrı'ya 'Baba' diye hitap edebilir ve geçerli bir dua, Mesih İsa'nın adıyla edilmiş olmalıdır.

İsa Mesih'in ölümü aracılığıyla günahlarından temizlenmiş her insan, Tanrı'ya saygı ile, ama aynı zamanda çok samimi bir şekilde yaklaşabilir. Bu yüzden bir Mesih imanlısı Tanrı'ya 'Baba' diyebilir ve bu şekilde dua eder. Hıristiyanlığın en tanınmış duası Mesih İsa tarafından öğrencilerine öğretildi (İncil, Matta 6:9-13): 'Göklerdeki Babamız, Adın kutsal kılınsın. Hâkimiyetin gelsin. Gökte olduğu gibi yeryüzünde de Senin istediğin olsun. Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver. Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi Sen de suçlarımızı bağışla. Ayartılmamıza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar. Çünkü hâkimiyet, güç ve yücelik Sonsuzlara kadar Senindir! Amin'.
İncil'e göre Mesih İsa diyor ki (İncil, Yuhanna 14:13-14): Baba Oğul'da yüceltilsin diye adımla dilediğiniz her şeyi yapacağım. Adımla benden ne dilerseniz yapacağım.

İncil'e göre Mesih İsa ölümü ve dirilişi aracılığıyla Tanrı'ya giden kapı (İncil, Yuhanna 10:9) ve tek yol (İncil, Yuhanna 14:6: Yol, gerçek ve yaşam Ben'im. Benim aracılığım olmadan Baba'ya kimse gelemez.) oldu. İsa'nın adı bu anlamda bir anahtar gibi görünüyor: Sırf O'nun sağladığı kurtuluşa güvenerek insan Tanrı'ya samimi bir şekilde yaklaşma hakkını kazanır.

Bahailik

Vika

Vika'da meditasyon veya ritüeller dua içerebilir. Dualar Tanrıça ve Tanrıyla bir iletişim biçimi olarak görülmektedir. Esbat ve Sabbat kutlamaları dua içerebilir. Akşam yemeği, kişinin kendisi veya başkalarının güvenliği, şifa veya bir ölü için dua edilebilir.³