dizanteri ne demek?
Dizanteri Nedir?
Dizanteri, başta kalın bağırsakta olmak üzere bağırsakların iltihaplanması sonucu ortaya çıkan, genellikle kanlı ve mukuslu ishal ile karakterize bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde ve kalabalık yaşam alanlarında daha sık görülür. Dizanteri, farklı mikroorganizmaların neden olabileceği bir durumdur ve iki ana türü bulunur:
- Basilli Dizanteri (Şigelloz): Genellikle Shigella bakterilerinin neden olduğu, daha sık görülen ve genellikle daha hafif seyreden dizanteri türüdür. Özellikle çocuklarda yaygındır.
- Amipli Dizanteri (Amiabiaz): Entamoeba histolytica adlı parazitin neden olduğu, daha ciddi ve kronikleşebilen dizanteri türüdür. Karaciğer gibi diğer organlara da yayılabilir.
Nedenleri
Dizanteriye neden olan mikroorganizmalar genellikle fekal-oral yolla bulaşır. Bu, enfekte bir kişinin dışkısıyla kirlenmiş yiyecek veya suyun tüketilmesiyle veya yetersiz el hijyeni ile gerçekleşir.
- Kirlenmiş yiyecek ve su: En sık bulaşma yolu budur.
- Yetersiz el hijyeni: Tuvaletten sonra veya yemek hazırlamadan önce ellerin yıkanmaması.
- Kişisel temas: Enfekte kişilerle doğrudan temas.
- Sinekler: Mikroorganizmaları taşıyarak yiyecekleri kontamine edebilirler.
Belirtileri
Dizanterinin belirtileri, türüne ve şiddetine göre değişiklik gösterebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
- İshal: Sıklıkla kanlı ve mukuslu ishal.
- Karın ağrısı ve kramplar: Şiddetli karın ağrıları ve kramplar.
- Ateş: Yüksek ateş görülebilir.
- Bulantı ve kusma: İştahsızlık ve bulantı da eşlik edebilir.
- Dehidratasyon: Aşırı sıvı kaybı nedeniyle dehidratasyon riski yüksektir.
Tanı
Dizanteri tanısı, belirtilerin değerlendirilmesi ve dışkı örneğinin laboratuvar incelemesi ile konulur. Dışkı örneğinde etken mikroorganizmanın (bakteri veya parazit) tespiti önemlidir.
Tedavi
Dizanteri tedavisi, türüne ve şiddetine göre değişir. Temel tedavi prensipleri şunlardır:
- Sıvı takviyesi: Dehidratasyonu önlemek için bol sıvı tüketimi veya intravenöz sıvı takviyesi.
- Antibiyotikler: Basilli dizanteride genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır.
- Antiparaziter ilaçlar: Amipli dizanteride antiparaziter ilaçlar kullanılır.
- Diyet: Hafif ve kolay sindirilebilen gıdalarla beslenme önerilir.
Önleme
Dizanteriyi önlemek için hijyen kurallarına dikkat etmek ve aşağıdaki önlemleri almak önemlidir:
- El hijyeni: Tuvaletten sonra ve yemek hazırlamadan önce elleri sabun ve suyla iyice yıkamak.
- Güvenli su tüketimi: Temiz ve güvenli su tüketmek, şüpheli durumlarda suyu kaynatmak.
- Yiyecek hijyeni: Yiyecekleri iyice pişirmek ve saklamak, çiğ sebze ve meyveleri iyice yıkamak.
- Kişisel hijyen: Temizliğe dikkat etmek ve kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak.
- Sinek kontrolü: Sineklerin üremesini engellemek ve yiyecekleri sineklerden korumak.
Umarım bu bilgiler dizanteri hakkında yeterli bir genel bakış sunmuştur.
İlgili terimler: