dikey hapishane ne demek?
Dikey Hapishane (The Vertical Prison) Hakkında
Dikey hapishane, modern hapishane mimarisinde ve popüler kültürde sıkça karşılaşılan bir kavramdır. Genellikle çok katlı, yüksek binalar şeklinde inşa edilen bu yapılar, mahkumların hücrelerinin dikey olarak sıralandığı ve genellikle sınırlı hareket özgürlüğüne sahip olduğu hapishane türleridir.
Özellikleri:
- Yüksek Katlı Yapı: En belirgin özelliği, binaların yüksek ve çok katlı olmasıdır. Bu durum, mahkum hareketlerini kısıtlar ve kontrolü kolaylaştırır.
- Hücre Sistemi: Mahkumlar genellikle küçük hücrelerde kalır ve bu hücreler dikey olarak sıralanır.
- Sınırlı Hareket: Mahkumların hücrelerinden çıkıp diğer alanlara erişimi genellikle kısıtlıdır.
- Kontrol ve Gözetim: Dikey yapı, güvenlik personelinin gözetimini kolaylaştırır ve kontrolü arttırır. Kameralar, sensörler ve diğer güvenlik teknolojileri sıklıkla kullanılır.
Avantajları (Savunulan Yönleri):
- Alan Verimliliği: Özellikle şehir merkezlerinde veya yoğun nüfuslu bölgelerde, dikey hapishaneler daha az arazi kullanarak daha fazla mahkumu barındırabilir.
- Güvenlik: Yüksek katlı yapı ve sıkı kontrol önlemleri sayesinde, kaçış girişimlerini zorlaştırır.
- Maliyet Etkinliği: Bazı durumlarda, dikey hapishanelerin inşaat ve işletme maliyetlerinin yatay hapishanelere göre daha düşük olduğu iddia edilir.
Dezavantajları (Eleştirilen Yönleri):
- İnsani Koşullar: Sınırlı hareket özgürlüğü, yetersiz havalandırma, doğal ışık eksikliği gibi faktörler, mahkumların psikolojik ve fiziksel sağlığını olumsuz etkileyebilir.
- Sosyal İzolasyon: Mahkumlar arasındaki etkileşim sınırlı olabilir, bu da sosyal izolasyona ve ruh sağlığı sorunlarına yol açabilir.
- Yangın ve Acil Durum Riskleri: Yüksek katlı yapılarda yangın veya diğer acil durumlarda tahliye zor olabilir.
Popüler Kültürdeki Yeri:
Dikey hapishaneler, distopik filmlerde, romanlarda ve oyunlarda sıklıkla karşımıza çıkar. Bu tür yapılar, genellikle baskıcı rejimlerin, toplumsal kontrolün ve insanlık dışı koşulların sembolü olarak kullanılır. Örneğin, "The Platform" (El Hoyo) adlı film, dikey bir hapishanede geçen ve toplumsal eşitsizliği eleştiren bir yapım olarak bilinir.
Önemli Kavramlar: