deviasyon ne demek?

Deviasyon, istatistiklerde ve sosyal bilimlerde farklı anlamlarda kullanılan bir terimdir. Genel olarak, ortalamadan sapma anlamına gelir. Daha spesifik olarak, iki farklı bağlamda ele alınabilir:

1. İstatistiksel Deviasyon (Standart Sapma): Bu bağlamda, deviasyon genellikle standart sapma (veya standart hata) olarak adlandırılır. Bir veri kümesindeki değerlerin ortalamadan ne kadar yayıldığını ölçer. Yüksek standart sapma, değerlerin ortalamadan çok uzakta olduğunu, düşük standart sapma ise değerlerin ortalamaya yakın kümelendiğini gösterir. Standart sapma, verilerin dağılımının bir ölçüsüdür ve veri kümesinin homojenliği veya heterojenliği hakkında bilgi verir.

• Hesaplanması: Standart sapmanın hesaplanması, önce verilerin ortalamasının bulunması, ardından her bir verinin ortalamadan farkının (sapmasının) karelerinin alınması, bunların toplanması, toplamın veri sayısına bölünmesi ve sonucun karekökünün alınmasıyla yapılır.

• Önemi: Standart sapma, verilerin güvenilirliğini değerlendirmek, istatistiksel hipotez testleri yapmak ve verilerin dağılımı hakkında bilgi edinmek için kullanılır. Örneğin, iki farklı grubun ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olup olmadığını anlamak için kullanılır.

2. Sosyal Bilimlerde Deviasyon: Bu bağlamda, deviasyon, toplumsal normlardan sapma anlamına gelir. Bir bireyin veya grubun davranışlarının, inançlarının veya değerlerinin toplumun kabul ettiği standartlara uymamasıdır. Bu sapma, çeşitli faktörlere bağlı olarak hafif bir farklılıktan ciddi bir suç işleme kadar değişebilir.

• Türleri: Sosyal deviasyon, çeşitli şekillerde sınıflandırılabilir. Bunlar arasında suç, suç dışı sapmalar (örneğin, alışılmadık giyinme tarzları, radikal politik görüşler), bozukluklar ve istisnai başarılar bulunabilir.

• Faktörleri: Sosyal deviasyon, bireysel faktörler (kişilik, genetik yatkınlık), sosyal faktörler (yoksulluk, ayrımcılık, toplumsal baskı) ve kültürel faktörler (normlar, değerler, inançlar) tarafından etkilenir.

• Yorumu: Sosyal deviasyonun olumsuz veya pozitif olarak yorumlanması, bağlama, kültüre ve toplumsal değerlere bağlıdır. Bazı davranışlar bir kültürde kabul edilebilirken, diğerinde kabul edilemez olabilir.

Özetle, "deviasyon" kelimesi, bağlama bağlı olarak farklı anlamlar taşır. İstatistiksel bağlamda, verilerin dağılımını tanımlar; sosyal bilimlerde ise toplumsal normlardan sapmayı ifade eder. Her iki bağlamda da, deviasyonun anlaşılması, verilerin yorumlanması ve sosyal olayların anlaşılması için önemlidir.