deliryum ne demek?

Deliryum, ani gelişen, tersine dönebilen bir bilinç bulanıklığı durumudur. Dikkat, algı, düşünce ve hafıza gibi bilişsel işlevlerde bozulmaya neden olur. Esasen, beyin normal düzeyde çalışamaz hale gelir. Deliryum genellikle altta yatan bir tıbbi durumun belirtisidir ve kendi başına bir hastalık değildir.

Deliryumun Belirtileri:

Deliryumun belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve şiddeti de değişkenlik gösterebilir. Ancak genel olarak aşağıdaki belirtiler görülebilir:

• Bilinç bulanıklığı: Kişi çevresinin ve durumunun farkında değildir.
• Dikkat eksikliği: Odaklanmada ve konsantrasyonda zorluk çeker.
• Algı bozuklukları: Yanlış algılamalar (halüsinasyonlar), özellikle görsel halüsinasyonlar yaşayabilir.
• Düşünce bozuklukları: Düşünceleri düzensiz, bağlantısız ve tutarsız olabilir.
• Hafıza sorunları: Kısa süreli hafıza kaybı yaşar, yeni bilgiler öğrenemez ve olayları hatırlayamaz.
• Uyku-uyanıklık döngüsünde değişiklikler: Uyku düzensizlikleri, uykusuzluk veya aşırı uyku hali görülebilir.
• Duygu durum değişiklikleri: Anksiyete, korku, irritabilite, saldırganlık veya depresyon yaşayabilir.
• Motor değişiklikler: Titreme, huzursuzluk, yavaş hareketler veya amaçsız hareketler görülebilir.
• Konfüzyon: Şaşkın ve karışık olabilir.

Deliryumun Nedenleri:

Deliryum genellikle altta yatan bir tıbbi durumun sonucu olarak gelişir. Yaygın nedenler şunlardır:

• Enfeksiyonlar: Pnömoni, idrar yolu enfeksiyonu, sepsis gibi enfeksiyonlar.
• Metabolik bozukluklar: Elektrolit dengesizlikleri, düşük kan şekeri (hipoglisemi), karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği.
• İlaçlar: Özellikle çoklu ilaç kullanımı veya bazı ilaçlara karşı aşırı duyarlılık. Bazı ilaçların yan etkisi olarak deliryum gelişebilir.
• Beyin hasarı: Travma, inme, beyin tümörü.
• Yoğun bakımda kalma: Yoğun bakım ünitesinde tedavi gören hastalarda deliryum gelişme riski yüksektir.
• Dehidrasyon: Vücuttaki su kaybı.
• Beslenme yetersizlikleri: Vitamin eksiklikleri.
• Alkol veya uyuşturucu yoksunluğu: Alkol veya uyuşturucu bağımlılığının kesilmesi.

Deliryumun Teşhisi:

Deliryum teşhisi, fizik muayene, nörolojik muayene ve detaylı bir tıbbi geçmiş alınarak konur. Kan testleri, beyin görüntüleme teknikleri (örneğin, BT veya MR) gibi ek testler altta yatan nedeni belirlemek için kullanılabilir.

Deliryumun Tedavisi:

Deliryum tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesi ve tedavi edilmesine odaklanır. Bunun yanı sıra, semptomları yönetmek için destekleyici tedaviler uygulanabilir. Bu tedaviler şunları içerebilir:

• Altta yatan nedenin tedavisi: Enfeksiyonun tedavi edilmesi, elektrolit dengesizliğinin düzeltilmesi, ilaçların ayarlanması veya kesilmesi gibi.
• Güvenli bir ortam sağlanması: Hastanın düşme riskini azaltmak, sakin ve rahatlatıcı bir ortam sağlamak.
• Uyku düzeninin desteklenmesi: Düzenli uyku-uyanıklık döngüsünün sağlanması.
• Orijantasyon sağlanması: Hastanın zaman, yer ve kimliğinin farkında olmasına yardımcı olmak.
• Psikolojik destek: Anksiyete ve ajitasyonun azaltılması için destekleyici terapiler.

Önemli Not: Deliryum ciddi bir durumdur ve hızlı müdahale gerektirir. Eğer birinde deliryum belirtileri görürseniz, hemen bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir.