comecon ne demek?
COMECON (Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi)
COMECON, 1949 yılında Sovyetler Birliği ve Doğu Avrupa'daki sosyalist ülkeler tarafından kurulan bir ekonomik örgüttür. Amacı, üye ülkeler arasında ekonomik iş birliğini geliştirmek, kaynakları planlı bir şekilde dağıtmak ve Batı kapitalizmine karşı bir blok oluşturmaktı.
Temel Amaçları ve İlkeleri:
- Üye ülkeler arasında ekonomik, bilimsel ve teknik iş birliğini teşvik etmek.
- Üretim kaynaklarının planlı bir şekilde dağıtılması ve uzmanlaşmanın sağlanması.
- Üye ülkelerin ekonomik bağımsızlığını güçlendirmek ve ekonomik kalkınmalarını hızlandırmak.
- Batı kapitalizminin etkisine karşı koymak.
Üye Ülkeler:
Başlangıçta Sovyetler Birliği, Bulgaristan, Çekoslovakya, Macaristan, Polonya ve Romanya tarafından kurulmuştur. Daha sonra Arnavutluk (1949-1961), Doğu Almanya (1950), Küba (1972), Moğolistan (1962) ve Vietnam (1978) de katılmıştır. Yugoslavya ise örgütün üyesi olmamakla birlikte bazı faaliyetlerine katılmıştır.
Faaliyet Alanları:
- Ekonomik Planlama: Üye ülkelerin ekonomilerini merkezi olarak planlamaya çalışmış ve üretim hedefleri belirlemiştir.
- Ticaret: Üye ülkeler arasında ticareti artırmayı hedeflemiş, takas anlaşmaları ve özel ticaret düzenlemeleri yapmıştır.
- Sanayi İş Birliği: Ortak sanayi projeleri geliştirmiş ve üretimde uzmanlaşmayı teşvik etmiştir.
- Bilim ve Teknoloji: Bilimsel ve teknolojik araştırmalarda iş birliğini artırmayı amaçlamıştır.
Başarısızlık Nedenleri ve Dağılması:
- Merkezi Planlamanın Etkinsizliği: Merkezi planlama, ekonomik verimliliği düşürmüş ve kaynakların yanlış dağıtılmasına yol açmıştır.
- Teknolojik Geri Kalmışlık: Batı teknolojisine kıyasla teknolojik olarak geri kalmış ve rekabet gücünü kaybetmiştir.
- Siyasi Baskılar: Sovyetler Birliği'nin siyasi baskıları, üye ülkelerin ekonomik bağımsızlığını kısıtlamış ve memnuniyetsizliğe yol açmıştır.
- Doğu Avrupa'daki Değişimler: 1989'da Doğu Avrupa'da yaşanan siyasi değişimler ve sosyalist rejimlerin çöküşü, COMECON'un dağılmasına neden olmuştur. Örgüt, 1991 yılında resmen dağılmıştır.
Önemli Kavramlar: