ceza muhakemesi ne demek?
Ceza Muhakemesi Hukuku Hakkında Bilgi
Ceza muhakemesi hukuku, suç işlendiği şüphesiyle başlayan ve hükmün kesinleşmesiyle sona eren süreçte uygulanan hukuk kurallarının bütünüdür. Devletin, suç işleyen kişiyi cezalandırma yetkisini kullanırken uyması gereken usul ve esasları düzenler. Amaç, maddi gerçeğe ulaşmak ve adaleti sağlamaktır.
Ceza Muhakemesinin Temel İlkeleri:
- Masumiyet Karinesi: Şüpheli veya sanığın, suçluluğu mahkeme kararıyla sabit oluncaya kadar suçsuz sayılmasıdır. (Masumiyet Karinesi)
- Kanuni Hakim Güvencesi: Herkesin, önceden belirlenmiş ve bağımsız bir mahkeme önünde yargılanma hakkına sahip olmasıdır. (Kanuni Hakim Güvencesi)
- Hukuki Dinlenilme Hakkı: Dava boyunca, tarafların iddialarını ileri sürme ve savunma yapma olanağına sahip olmasıdır. (Hukuki Dinlenilme Hakkı)
- Adil Yargılanma Hakkı: Yargılamanın, hakkaniyete uygun, bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından yapılmasıdır. (Adil Yargılanma Hakkı)
- İddia, Savunma ve Yargılama Organlarının Varlığı: Ceza muhakemesinde iddia makamını (savcı), savunma makamını (avukat) ve yargılama makamını (mahkeme) temsil eden farklı organların bulunması ve bu organların eşit şartlarda yarışmasıdır.
Ceza Muhakemesinin Aşamaları:
- Soruşturma: Suç şüphesinin öğrenilmesiyle başlar ve iddianamenin düzenlenmesiyle sona erer. Savcı tarafından yürütülür. (Soruşturma)
- Kovuşturma: İddianamenin kabulüyle başlar ve hükmün kesinleşmesiyle sona erer. Mahkeme tarafından yürütülür. (Kovuşturma)
- Kanun Yolları: Hükmün hukuka aykırı olduğu iddia edildiği durumlarda başvurulabilen yollardır (istinaf, temyiz vb.). (Kanun Yolları)
- İnfaz: Kesinleşmiş hükmün yerine getirilmesidir. (İnfaz)
Ceza Muhakemesi Hukukunda Önemli Kavramlar:
- Şüpheli: Hakkında suç şüphesi bulunan kişidir.
- Sanık: Hakkında iddianame düzenlenmiş ve kovuşturma başlamış kişidir.
- Mağdur: Suçtan zarar gören kişidir.
- Müşteki: Suçu yetkili makamlara bildiren kişidir.
- Tanık: Olay hakkında bilgi sahibi olan ve mahkemeye bilgi veren kişidir.
- Bilirkişi: Uzmanlık gerektiren konularda mahkemeye görüş bildiren kişidir. (Bilirkişi)
- Savcı: İddia makamını temsil eden ve kamu adına davayı açan kişidir. (Savcı)
- Avukat: Şüpheli/sanık veya mağduru temsil eden ve hukuki yardım sağlayan kişidir. (Avukat)
Bu bilgiler ceza muhakemesi hukukunun temel unsurlarını içermektedir.