bulancak ne demek?

Bulancak (Lazca: Bulamç̌xǯ Romeika: Terastios) Giresun ilinin bir ilçesidir. Önceden Ordu'ya bağlı olan ilçe daha sonradan Giresun iline bağlanmıştır. Eski adı Terastios'tur. Karadeniz kıyısında yer alır. Batısında Giresun'un Piraziz ilçesi, Ordu Altınordu ilçesi ile Kabadüz ilçesi doğusunda Giresun şehir merkezi yer alır.

Topraklarının büyüklüğü 608 kilometrekaredir. İlçeye bağlı 61 köy mevcuttur. Yerli halkın önemli bir bölümünü Türkmen Çepniler oluşturur. İklim ve coğrafi özellikler bakımından Giresun ve Ordu ile benzerlik gösterir. 1887 yılında belediye kurulmuş, 1934 yılında ilçe olmuştur. 2020 yılında yapılan nüfus sayımına göre ilçenin toplam nüfusu 68.557'dir. Bu nüfusun 47.366'sı ilçe merkezinde yaşamaktadır. En önemli gelir kaynağı fındık tarımıdır. 2004 yılında yapımı büyük aşamada tamamlanan Karadeniz Sahil Yolu projesi nedeniyle iskelenin büyük bir bölümü yıkılıp üzerinden sahil yolu geçirilene kadar, Doğu Karadeniz sahilinin en uzun iskelesi de bu ilçede bulunmaktaydı. Doğu Karadeniz Bölümü’nün en büyük ilçe merkezlerindendir. Ayrıca bölgedeki Artvin, Bayburt ve Gümüşhane il merkezlerinden de büyüktür.

Tarih

Bölgenin bilinen tarihi Hititlere kadar inmektedir. MÖ 1400-1200 yıllarında bölge Hititlerin yönetiminde iken Trabzon-Erzurum-Giresun yörelerine Azzi Ülkesi denilmekteydi. Antik Çağ'da Ege Bölgesi’nde hüküm süren, ticaret yapan Miletosluların yöredeki ilk kolonisi Kerasus adı ile kurulmuştur.

Giresun çevresi MÖ 4. yüzyılda, Pers İmparatorluğu’nun yönetimine girmiş, daha sonra Makedonyalıların idaresine geçmiştir. MÖ 2. ve 1. yüzyıllarda bölgeye Pontus Krallığı hâkim oldu. MÖ 61. yılında Pontus Kralı Büyük Mithridates, Roma Komutanı Lucullus’a yenilence şehir ve yöre yönetimi, Roma yönetimine girmiştir.

MS 395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca Bulancak yöresi de Doğu Roma İmparatorluğu’nun yönetimine girmiştir. MS 11. yüzyılda, Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti İstanbul, Haçlılar tarafından istila edilince İmparator Manuel Kommenos’un çocukları Trabzon’a gelerek MS 1204 yılında, Trabzon başkent olmak üzere Trabzon İmparatorluğu’nu kurdular. Bulancak da bu devletin sınırları içerisinde kaldı ve Komninoslar döneminde şehre Terastios adı verildi.

Selçuklu döneminde Orta Asya, Horasan’dan gelip Anadolu’nun fethine başlayan, Çepni Türkmenleri, Karadeniz sahillerini de Türk hâkimiyeti altına almıştır. Haçlı Seferleri sırasında Anadolu Selçuklu Devleti’nin zayıflaması sonunda sahil şeridi, Türklerin elinden çıkmış MS 1204 yılında kurulan Trabzon İmparatorluğu’nun eline geçmiştir. MS 1277 yılında Oğuzların bir kolu olan ve Anadolu’ya gelen ve Alevi olan Çepniler önce Sinop’u aldı. Bu sırada Anadolu’da Moğol baskısı da zayıflıyordu. Daha sonra bütün Canik Bölgesi’ne hâkim olamaya başladılar.

Giresun ve çevresinin Türkleşmesini sağlayan Türkmen, Çepni Beylerinden olan ve Fatsa-Bulancak yöresinde beylik kuran Bayram Bey’den sonra yerine Hacı Emir Bey geçmiş, Hacı Emir Bey de Trabzon İmparatoru III. Aleksios Komninos ile 1358 yılında savaşmıştır. Bulancak, Hacı Emir Bey’in oğlu Süleyman Bey zamanında 1397 yılında Türklerin eline geçmiştir. Bölgenin hükümdarı olan Kadı Burhâneddin bu haberi, davullar çalarak kutlamış, Süleyman Bey’e katılmak için elçiler göndermiştir. Böylece Trabzon İmparatorluğu toprakları, Trabzon ve çevresi olarak kalmıştır. Fetihle birlikte bölgeye Çepni, Döğer, Eymir, Karkın, Ala Yuntlu, Bayındır, İğdir gibi Oğuz boyları gelip yerleşmişlerdir.

Fetihten 60-65 yıl sonra yapılan tahrirde 1455’te bir Naiblik, yani Kadı Naibi’nin yargı alanına giren idari bir ünite olan Terástios, 1455 tahririne göre Mustafa Kethüda, Şemsettin Kethüda ve Çakıroğlu Pir Kadem Kethüda’nın yurdudur. Ancak Giresun-Tirebolu gibi şehir merkezlerinde Türkler askere alındığından dolayı, ticaret, Rum ve Ermenilerin elinde bulunuyordu.

Hacı Emir Beyliği’nde II. Murad döneminde Osmanlı İmparatorluğu yönetimine girmiş, 1461 yılında II. Mehmed döneminde Trabzon’un alınmasıyla Karadeniz Bölgesi, tamamen Osmanlı hâkimiyetine girmiştir. Bölge Osmanlı’ya geçince adı Akköy oldu.

İdari Tarihçe

Bulancak ilçesi, Akköy adı ile Giresun’a bağlı iken 1887 yılında belediye kurulmuş, 1934 yılında da ilçe olmuştur. Burada Türkmen Çepnileri ve Rumların yaşadığı, 1900'lü yıllarda Rize ve Artvin'den bazı Lazların buraya göçtüğü ve 93 harbinden sonra çok sayıda Batum muhacirinin bölgeye yerleştiği bilinmektedir. (Yunuslu ve Süme köyleri)

Coğrafya

Bulancak ilçesinin yüzölçümü 608 km²'dir. Sahil şeridinde kurulu olan ilçenin sınırları, Giresun şehir merkezi, Dereli ilçesi, Ordu ili ve Piraziz ilçe sınırları ile çevrilidir. İlçenin coğrafik yapısı tipik Karadeniz coğrafi yapısının özelliklerini yansıtmaktadır. Sahilden itibaren hızlı bir yükselme başlar bu yüzden arazi çok engebeliktir.

Bitki örtüsü bakımından çok zengin olup, kıyıdan itibaren fındık bahçeleri 2000 metre yüksekliğe kadar bu örtünün çoğunluğunu teşkil eder. Sahilden itibaren kestane ormanları başlar yer yer kızılağaç, karaağaç, gürgen, kavak, ıhlamur gibi orman bitkileri görülmektedir. Yine sahilden iç kesimlere çıkıldıkça bitki örtüsü yüksekliğe bağlı olarak değişmektedir, sırasıyla Meşe, Gürgen, Ladin, Köknar ve Çam ormanları görülmektedir.

Nüfus

Ekonomi

Giresun il merkezine 15 km uzaklıkta bulunan ilçe merkezi Piraziz ilçesi ve Kovanlık beldesine asfalt yol ile bağlı olup, tüm köy yolları sabitlenmiştir. Giresun'un en çok gelişmiş ilçesi olup, Deniz yolu ile taşımacılık imkânlarına da sahiptir. 261 m uzunluğundaki deniz iskelesi Karadeniz Sahil Yolu'nun yapılması ile biraz kısalmışsa da, Karadeniz'in en uzun iskelesidir.

İlçenin ekilip dikilebilir alanlarının büyük bir kısmı tarım alanı, kalanı ise mera ve otlak olarak kullanılmaktadır. Tarımsal ürün olarak çoğunlukla fındık üretilmekte, bunun yanı sıra ise hububat, sebze ve meyve üretilmektedir. Hayvancılık ise yüksek köylerde yaşayan halkın geçim kaynağıdır. İlçede deniz balıkçılığının yanı sıra son yıllarda tatlı su balıkçılığı da gelişmektedir. Arıcılıkta da artış ve gelişme gözlenmektedir.

İlçe sanayi yönünden de gelişme göstermiş olup başlıcaları, fındık mamulleri, balık unu ve yağı, konfeksiyon ve mobilya üreten tesisler mevcuttur.

Ulaşım

Bulancak'ta ulaşım ağları şu şekildedir;

Şehir içi ulaşım dolmuşlar tarafından yapılmaktadır.

Giresun ve Ordu dolmuşları mevcuttur. Sahilde Giresun Durağından Giresun dolmuşları kalkarken, her 20 dakikada bir sahil iç yolundan Ordu Dolmuşları geçmektedir.

Şehirler arası ulaşım için Ordu-Giresun Havalimanı'ndan doğrudan veya aktarmalı olarak Türkiye'deki her havaalanına uçuş seferleri ve Bulancak Otogarından neredeyse her ile otobüs bulunmaktadır.

Uluslararası ulaşımlarda Ordu-Giresun Havalimanı kullanılmaktadır ve dünyanın her yerine ulaşım doğrudan veya aktarmalı olarak sağlanmaktadır. Ayrıca Gürcistan'a haftanın belirli günlerinde Bulancak Otogarından seferler yapılmaktadır.

Turizm

İlçede Turizm çok gelişmemiş olsa da yayla turizmi yapılmaktadır. Bektaş Yaylası görülmeye değer bir yerdir. Yaylalardaki kasaplarda ocakbaşı kültürü vardır. İlçeyi, yabancı turistlerden ziyade, yerliler ziyaret etmektedir. Karadeniz Sahil Yolu ile birlikte kıyı şeridinin yapılarak yeşillendirilmesi, ilçeye ek bir güzellik ve özellik kazandırmış olup, bunun sonucunda yerli ziyaretçi sayısında artış görülmektedir. Yine yaz mevsiminde deniz sahillerinin birçok yerinden denize girilebilir.

Yaylacılık

İlçede yaylacılık çok gelişmiştir. Eskiden göçebe Türkmen, Çepni bölge halkı hayvan otlatmak için yaylaya göç etmekte iken son yıllarda, Temiz dağ havası alarak dinlenmek ve çeşitli yayla şenliklerine katılarak eğlenmek için yaylaya çıkılmaktadır. Önceden yaylaya yürüyerek gidilirken; artık otomobiller ile gidilmektedir. Adını Hacı Bektaş-ı Veli den alan Bektaş Yaylası, ilçenin en önemli yaylasıdır.

Kültür

Kültür bakımından Türkiye’nin en gelişmiş ilçelerindendir. Birçok il merkezinde dahi tiyatro bulunmazken Bulancak ilçesinde Bulancak Sanat Tiyatrosu isimli tiyatro bulunmaktadır. İlçe halkının kültürel etkinliklere katılımı yüksektir. İlçede 3 adet günlük gazete yayınlanmaktadır.

Hıdırellez şenlikleri ve Mayıs Yedisi şenlikleri kutlanmaktadır. Bulancak Kültür ve Sanat Şenliği 22-27 Temmuz tarihleri arasında Bulancak Eriklik Köyü'nde yapılmaktadır.

1965 nüfus sayımında 3 köyde Rumca konuşulduğu belirtilmişti.