bitonto ne demek?

Bitonto, güney İtalya'da Puglia Bölgesi'nde, Bari ili'ne bağı ve Bari sehrinin merkezinin 11 km batısında bulunan bir kent ve bir komün.

Tarihçe

Bitonti şehri antik İtalya kavimlerinden olan "Peucetii" tarafından kurulmuştur. Sonradan bu bölgeye gelip yerleşen Grek göçmenler tarafından aslının nereden geldiği bilinmeyen Butontinoi ismi verilmiştir. Geleneksel söylentilere göre şehir bir İlliryalı kral tarafından "Botone" olarak isimlendirilmiştir. Şehrin ilk surlarının kalıntısı MÖ 5.-4. yüzyıldan kalmadır.

Bitonto'da ele geçirilen eski sikkeler Grek Sparta'nın kolonisi olan Tarentum şehri sikkeleri ile hemen hemen aynı olup sadece ek olarak <small>BİTONTİNON</small> yazısı taşımaktadır. Antik Romalıların yaptığı Samnit Savaşları (MÖ 340-290) sırasında Romalılara müttefik olan civitas Butuntinenses yarı-bağımsızlığını ve eski kanunlarını koruyan bir municipium olarak kabul edilmiştir. Geç Roma İmparatorluk döneminde bir Romalı şehri olarak Frontius tarafından hazırlanmış olduğu Liber Colonis kitabında, Antonini Itinerarium (Antonin Yol Menzilleri) ve diğer imparatorluk yol menzilleri kitaplarında ve Tabula Peutingeriana adlı kitaplarda ismi geçmiştir. Bitonto, Roma'dan Brundisium limanına giden Via Traina adlı ana antik Romalı yolu üzerinde yolcuların atlarını değiştirebilecekleri önemli bir menzil olarak görev yapmıştır.

Günümüzdeki Katedral'in bodrum ve temellerinde yapılan kazılardan aynı mevkide bir erken Hristiyan bazilikası bulunduğunu ortaya çıkartmıştır. Ancak Orta Çağ başlarında bu şehirde bir Katolik Hristiyan kilise merkezi olduğuna dair elde hiç belge bulunmamaktadır. Yine Lombardlar'ın bu şehirde idare merkezleri olduğuna dair belge bulunmaz; ama Lombard hukuku ve kanunlarının bu bölgede devamlı olarak geçip uygulandığı gayet açıktır.

9. yüzyılda Bitonto Arapların hücumuna uğramıştır. Geleneksel söylentilere göre hücum eden Arapların lideri şehir surları önünde şehit düşürülmüştür.¹

1009'da Bari'li Melus'un isyanına Bitonto da katılmıştır.

Orta Çağ ilerledikçe Bitonto birkaç baronun idaresi ve sahipliliği altında kalmıştır. En sonunda bu malikanelik hakları 13. yüzyıl "Acquaviva" sülalesi eline geçmiştir. Bu sulalale "Atri Dükleri" idi ve 1464'te Bitonto'daki malikane haklarını korumak için Napoli Krallığı kararı ile için "Bitonto Markizliği" kurdular. İlk markiz "Giovanni Antonio Acquaviva" dan sonra kardeşi olan "Andrea Matteo Acquaviva" adlı bir ünlü paralı ordu komutanı 1487'ye kadar Bitonto Markizliği yapmıştır. 1552'de şehri halkı para toplayıp Acquaviva'lar malikane hakları için 66.000 düka altını verip şehrin bağımsızlığını satın almışlardır.

1734'te Polonya Veraset Savaşı sırasında İspanyol Kralı Bourbon'lu III. Carlos ve "Montemar Dükü" komutasındaki İspanyol ve Napoli ordusu "Belmonte Prensi" komutasındaki Avusturya ordusunu şehir duvarları önünde yapılan "Bitonto Savaşı"'nda yenmişler. Böylece Napoli Krallığı Bourbon Hanedanı eline geçmiştir.

Coğrafi konumu

Bitonto Adriyatik Denizi'nin 2 km yakınlarında olmakla beraber Murgia platosundaki bir tepenin üzerinde kurulmuş olup ortalama rakımı 118 m'dir. Belediye sınırları içinde en düşük rakım kuzeyde denize en yakın noktada 39 metrede bulunur; ama belediye alanının kuzeyi çok dağlık olup rakım 491 m'ye ulaşır. 1928'e kadar bu şehrin Adriyatik Denizi sahilinde bulunan bir semti de bulunmakta idi.

Nüfus gelişimi

Bitonto'nun belediye sınırları içinde nüfusu (31.8.2010 itibarıyla) 56.474 kişidir. 19. yy ve 20.yy da Bitonto'nun nüfusunun gelişmesi şu gösterimde görülebilir:²

<small>Kişi</small> <timeline> Colors=

id:lightgrey value:gray(0.9)
id:darkgrey value:gray(0.7)
id:sfondo value:rgb(1,1,1)
id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:455 height:373 PlotArea = left:50 bottom:50 top:30 right:30 DateFormat = x.y Period = from:0 till:60000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = justify ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 BackgroundColors = canvas:sfondo

BarData=

bar:1861 text:1861
bar:1871 text:1871
bar:1881 text:1881
bar:1901 text:1901
bar:1911 text:1911
bar:1921 text:1921
bar:1931 text:1931
bar:1936 text:1936
bar:1951 text:1951
bar:1961 text:1961
bar:1971 text:1971
bar:1981 text:1981
bar:1991 text:1991
bar:2001 text:2001

PlotData=

color:barra width:20 align:left

bar:1861 from:0 till: 22861
bar:1871 from:0 till: 24131
bar:1881 from:0 till: 25237
bar:1901 from:0 till: 29270
bar:1911 from:0 till: 31143
bar:1921 from:0 till: 30065
bar:1931 from:0 till: 29908
bar:1936 from:0 till: 30622
bar:1951 from:0 till: 35354
bar:1961 from:0 till: 37395
bar:1971 from:0 till: 42762
bar:1981 from:0 till: 49714
bar:1991 from:0 till: 53772
bar:2001 from:0 till: 56929

PlotData=

bar:1861 at: 22861 fontsize:S text: 22.861 shift:(-8,5)
bar:1871 at: 24131 fontsize:S text: 24.131 shift:(-10,5)
bar:1881 at: 25237 fontsize:S text: 25.237 shift:(-10,5)
bar:1901 at: 29270 fontsize:S text: 29.270 shift:(-10,5)
bar:1911 at: 31143 fontsize:S text: 31.143 shift:(-10,5)
bar:1921 at: 30065 fontsize:S text: 30.065 shift:(-10,5)
bar:1931 at: 29908 fontsize:S text: 29.908 shift:(-10,5)
bar:1936 at: 30622 fontsize:S text: 30.622 shift:(-10,5)
bar:1951 at: 35354 fontsize:S text: 35.354 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 37395 fontsize:S text: 37.395 shift:(-10,5)
bar:1971 at: 42762 fontsize:S text: 42.762 shift:(-10,5)
bar:1981 at: 49714 fontsize:S text: 49.714 shift:(-10,5)
bar:1991 at: 53772 fontsize:S text: 53.772 shift:(-10,5)
bar:2001 at: 56929 fontsize:S text: 56.929 shift:(-10,5)

TextData=

fontsize:S pos:(20,20)
text:Kaynak - ISTAT

</timeline>

Ekonomi

Bitonto civarında tarım üretimi önemlidir; özellikle zeytin, şaraplık üzüm, badem, buğday ve arpa gibi zahire üretimi ziraatı başta gelmektedir. Şehrin etrafında çok geniş alanlarda bulunan zeytinlikler dolayısıyla İtalya'da Bitonto "zeytin ağaçları şehri (città degli ulivi)" olarak tanınmaktadır ve şehrin civarında çok geniş alanlara dikilmiş bulunan "cima di Bitonto" adlı zeytin ağacı tipi de ünlüdür.

Şehirde (şarapçılık, bira üretimi , tekstil gibi) tarıma bağlı sanayiler bulunmaktadır. Zeytinyağcılık şehirde 12. yüzyılda çok geliştirilmiş ve

yüzyıldan itibaren Akdeniz havzası ve Avrupa'ya ihraç edilmeye başlanmıştır. Şehirde üretilen "ekstra virgin" tipi zeytinyağı tüm Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerine ihraç edilmektedir. Son zamanlarda Bitonto popüler bir turist merkezi de olmuştur.³

Görülebilecek turistik yerler

Bitonto'da görülebilecek turistik yerler şunlardır:

Bitonto şehrinde ortacağlardan kalma tarihsel merkez ve modern çağlarda yapılmış cevre semtler bulunur.

Kale,
Şehir surları: Porta Pendile, Porta Nova, Porta Robustina, Porta la Maja ve Porta Baresana adlı şehir kapıları
Torrione Angioino Kulesi
Saraylar ve konaklar
- Palazzo Sylos-Labini Sarayı
- Palazzo Bove Sarayı.
- Palazzo Sylos Vulpano Sarayı: Geç Rönesans mimari stilde.
- Palazzo Lerm Konağı
San Valetino Katedrali: yapımı 11-12. yüzyıl Romanesk mimari stilinde. Bari'de bulunan San Nicola Katedrali'inden etkilenerek yapılmıştır
San Cosma e Damiano Bazilikası.
San Francesco Kilisesi: Yapımı 12. yüzyıl 1283'te antik Romalı duvarları kalıntıları üzerine Assisili San Francesko'nun şehri 1222'de ziyaretini anmak için yapılmıştır. Geç-Romenesk stilinde cephesi bulunur. Girişte bulunan heykeller arasında "sığır" hayvan figürleri şehir idaresi altında tutan "Bove Sulalasi"'ne atıfla yapılmıştır. Can kulesi 16. yüzyılda yapılmıştır. İçinde fresko tablolar ve 16. yüzyılda yapılmış kilise mimberleri bulunur.
Diğer kiliseler:
- San Gaetano Kilisesi.
- San Domenico Kilisesi.
- Santa Caterina Kilisesi.

Komşu komünler

Bitonto komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Altamura, Bari, Binetto, Bitetto, Giovinazzo, Modugno, Palo del Colle, Ruvo di Puglia, Terlizzi, Toritto

Resimler

<span style="color:white">Bitonto</span>

</center> </div> <div class="NavContent">

Dosya:Bitonto6.JPG|Bitonto - "Torrione Angioino" Dosya:Cattedralebitonto.JPG|Bitonto - Katedral Dosya:Palazzovulpano.JPG|Bitonto - "Palazzo Sylos-Vulpano Sarayi" avlusu Dosya:Palazzocalò.JPG|Bitonto - "Palazo Sylos-Calo Sarayi" avlu balkonu Dosya:Delerma.JPG|Bitonto - Palazzo Delerma Konagi Dosya:Sflsbitonto.jpg|Bitonto - Şehir duvarları ve San Francesco Kilisesi Dosya:Sangaetanobitonto.JPG|Bitonto - San Gaetano Kilisesi Dosya::Pontetiflis.JPG|Bitonte - "Tiflis cayi" uzerinde kopru Dosya:Ttraetta.JPG|Bitonto - Ttraetta Tiyatrosu

</div> </div> </div> </div>