anayasak ne demek?

Anayasa, bir devletin temel yapısını, yönetim biçimini, temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen, yasaların üstünde yer alan temel hukuk belgesidir. Bir devletin nasıl yönetileceğini, devlet organlarının görev ve yetkilerini, birbirleriyle olan ilişkilerini ve vatandaşların devlet karşısındaki hak ve sorumluluklarını belirler.

Anayasanın temel işlevleri:

• Devletin Yapısını Belirleme: Devletin şeklini (cumhuriyet, monarşi vb.), yönetim biçimini (parlamenter, başkanlık vb.) ve devlet organlarının (yasama, yürütme, yargı) yetkilerini tanımlar.
• Temel Hak ve Özgürlükleri Güvence Altına Alma: Vatandaşların temel hak ve özgürlüklerini (düşünce özgürlüğü, ifade özgürlüğü, din ve vicdan özgürlüğü, mülkiyet hakkı vb.) anayasal güvence altına alır ve bu hakların ihlal edilmesini engeller. Detaylı bilgi için Temel Haklar'a bakabilirsiniz.
• Hukukun Üstünlüğünü Sağlama: Anayasa, tüm yasaların ve devlet eylemlerinin anayasaya uygun olmasını sağlayarak hukukun üstünlüğünü tesis eder. Hukukun Üstünlüğü kavramı bu bağlamda önemlidir.
• Siyasi İktidarı Sınırlandırma: Devletin yetkilerini sınırlandırarak, keyfi uygulamaların önüne geçer ve vatandaşları devletin gücüne karşı korur. Siyasi İktidar kavramı anayasal düzenlemelerle dengelenir.
• Toplumsal Uzlaşıyı Sağlama: Anayasa, toplumun farklı kesimlerinin üzerinde uzlaştığı temel değerleri ve ilkeleri yansıtarak toplumsal barışı ve istikrarı destekler.

Anayasanın Özellikleri:

• Yazılı Olma: Genellikle yazılı bir belgedir, ancak bazı ülkelerde yazılı olmayan anayasalar da bulunabilir (örneğin, İngiltere).
• Katı veya Yumuşak Olma: Değiştirilme usulüne göre katı veya yumuşak olabilir. Katı anayasalar, değiştirilmesi zor olan hükümler içerir. Anayasa Değişikliği önemli bir süreçtir.
• Üstünlüğü: Anayasa, diğer tüm yasalardan üstündür ve hiçbir yasa anayasaya aykırı olamaz.
• Devletin Temel Yasası Olma: Devletin yapısını, organlarını ve işleyişini düzenleyen temel yasadır.

Türkiye Cumhuriyeti'nin mevcut anayasası 1982 Anayasası'dır. Bu anayasa da yukarıda bahsedilen temel özellikleri taşır ve Türkiye'nin yönetim biçimini, devlet organlarını ve vatandaşların haklarını düzenler.