anafilaksi ne demek?

Anafilaksi, vücudun aşırı ve hızlı bir alerjik reaksiyonudur. Hayatı tehdit edebilir ve hızlı tıbbi müdahale gerektirir. Bir alerjen (alerjiye neden olan madde) vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi aşırı tepki vererek vücutta yaygın bir inflamatuar reaksiyon başlatır. Bu reaksiyon, birçok organ sistemini etkileyebilir ve solunum zorluğu, düşük tansiyon ve şok gibi ciddi semptomlara neden olur.

Anafilaksiye neden olabilecek alerjenler:

• Yiyecekler: Fındık (fıstık, ceviz, badem vb.), deniz ürünleri (karides, ıstakoz, midye vb.), yumurta, süt, soya, buğday
• İlaçlar: Penisilin, aspirin, bazı antibiyotikler
• Böcek sokmaları/ısırıkları: Arı, eşek arısı, yaban arısı
• Lateks: Lateks eldivenler, balonlar
• Egzersiz: Bazı kişilerde, belirli yiyeceklerle birlikte egzersiz anafilaksiye yol açabilir.

Anafilaksi belirtileri:

Belirtiler hızla gelişebilir ve kişiye göre değişebilir. Bazı kişiler sadece hafif belirtiler yaşarken, diğerleri yaşamı tehdit eden şiddetli belirtiler yaşayabilir. Yaygın belirtiler şunlardır:

• Solunum sorunları: Hırıltı, nefes darlığı, öksürme, konuşma zorluğu
• Cilt sorunları: Kurdeşen (ürtiker), kaşıntı, kızarıklık, şişlik (özellikle yüz, dudaklar, dil ve boğaz)
• Kalp-damar sorunları: Hızlı kalp atışı, düşük tansiyon, baygınlık
• Gastrointestinal sorunlar: Karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal
• Baş dönmesi, bilinç kaybı

Anafilaksi tanısı:

Anafilaksi tanısı genellikle kişinin semptomlarına ve tıbbi geçmişine dayanarak konulur. Kan testleri veya diğer testler yardımcı olabilir, ancak anafilaksi hızlı bir şekilde tedavi edilmesi gereken bir durum olduğundan, genellikle tanı semptomlara göre yapılır.

Anafilaksi tedavisi:

Anafilaksi acil bir durumdur ve hemen tıbbi müdahale gerektirir. Tedavi şunları içerir:

• Adrenalin (epinefrin) enjeksiyonu: Bu, anafilaksinin en önemli tedavisidir. Adrenalin, kan damarlarını daraltır, solunum yollarını açar ve kalp atış hızını artırır.
• Oksijen tedavisi: Solunum problemlerini hafifletmek için.
• İntravenöz sıvılar: Düşük tansiyonu tedavi etmek için.
• Antihistaminikler: Kurdeşen ve kaşıntıyı azaltmak için.
• Kortikosteroidler: Enflamasyonu azaltmak için.
• Bronkodilatörler: Nefes almayı kolaylaştırmak için.

Önlem:

• Alerji testleri: Alerjiniz varsa, hangi maddelere alerjiniz olduğunu öğrenmek için alerji testleri yaptırın.
• Epipen veya benzeri otomatik enjektör: Doktorunuz tarafından reçete edilirse, alerjiniz varsa her zaman yanınızda taşıyın ve kullanımını öğrenin.
• Alerjenlerden kaçınma: Alerjiniz olan maddelerden uzak durun.
• Alerji planı: Doktorunuzla bir alerji planı oluşturun. Bu plan, anafilaksi belirtileri ortaya çıktığında ne yapmanız gerektiğini açıklayacaktır.

Sonuç:

Anafilaksi ciddi ve yaşamı tehdit eden bir durumdur. Eğer anafilaksi belirtileri gösteren birini görürseniz, hemen 112'yi arayın ve acil tıbbi yardım isteyin. Erken tanı ve tedavi hayati önem taşır.