abbasiler ne demek?
Abbasiler, İslam tarihinde 750-1258 yılları arasında hüküm sürmüş önemli bir halifelik hanedanıdır. Emeviler'in yerine geçen Abbasiler, İslam dünyasının altın çağını oluşturmuş, bilim, sanat, felsefe ve edebiyat alanlarında büyük gelişmelere imza atmışlardır. Ancak, iç karışıklıklar ve dış tehditler sonucunda zamanla gücünü kaybetmiş ve Moğollar tarafından yıkılmıştır.
İşte Abbasiler hakkında daha detaylı bilgi:
Kuruluş ve Yükseliş:
- Emeviler'e Karşı İsyan: Abbasilerin yükselişi, Emevi halifelerinin zulmü ve otoriter yönetimine karşı başlatılan bir isyanla başladı. Abbasiler, Hz. Muhammed'in amcası Abbas'ın soyundan geldiklerini iddia ederek, Emeviler'e karşı geniş halk desteği topladılar.
- Karbala Olayının Rolü: Hz. Hüseyin'in Kerbela'da şehit edilmesi olayı, Şiiler başta olmak üzere birçok Müslümanın Emeviler'e duyduğu nefreti arttırmış ve Abbasilerin yükselişine zemin hazırlamıştır. Ancak, Abbasiler'in kendisi Sünni bir hanedandı ve Şiiler'le olan ilişkileri karmaşıktı.
- 750'deki Zafer: Zat-el-Kasır Savaşı'nda Emevi ordusunu yenen Abbasiler, halifeliği ele geçirdi ve yeni bir dönemin başlangıcını müjdeledi.
Altın Çağ:
- Bağdat'ın Kuruluşu: Abbasiler, yeni başkentleri Bağdat'ı kurarak, merkezi yönetimi güçlendirdiler ve geniş bir imparatorluğu kontrol altına aldılar. Bağdat, bilim, kültür ve ticaret merkezi haline geldi.
- Bilimsel ve Kültürel Gelişmeler: Abbasiler dönemi, "İslam Altın Çağı" olarak kabul edilir. Bilimde, matematikte (algoritma, cebir), tıpta (İbn-i Sina), astronomide, coğrafyada ve felsefede büyük ilerlemeler kaydedildi. Çeviri hareketleri sayesinde Yunan, Pers ve Hint bilim ve felsefe eserleri Arapçaya çevrildi ve İslam dünyasına entegre edildi. Kağıt yapımının geliştirilmesi de bu dönemde gerçekleşti.
- Edebiyat ve Sanat: Abbasiler döneminde Arap edebiyatı zirveye ulaştı. Binbir Gece Masalları gibi ünlü eserler bu dönemde ortaya çıktı. Mimari, kaligrafi ve seramik sanatlarında da büyük gelişmeler yaşandı.
Çöküş:
- İç Karışıklıklar: Abbasiler döneminin sonlarında, halifelik zayıfladı ve iç karışıklıklar arttı. Hanedan içindeki çekişmeler, farklı gruplar arasındaki güç mücadeleleri ve isyanlar imparatorluğu zayıflattı.
- Dış Tehditler: Türk boyları ve diğer dış güçlerin baskısı, Abbasilerin kontrolünü zayıflattı. Selçuklular, Anadolu'yu ele geçirerek Abbasilerin gücünü daha da azalttı.
- Moğol İstilası: 1258 yılında Moğol hükümdarı Hülagu Han'ın Bağdat'ı fethetmesiyle Abbasilerin halifeliği sona erdi. Son halife olan Müsteasim, idam edildi.
Abbasilerin Mirası:
Abbasiler, İslam dünyasının kültürel ve bilimsel gelişmesine büyük katkı sağladı. İmparatorluklarının çöküşüne rağmen, bıraktıkları bilimsel, edebi ve kültürel miras, günümüzde hala hissedilmektedir. Abbasiler döneminin bilimsel ve felsefi gelişmeleri, Avrupa Rönesansını da etkilemiştir.
Özetle, Abbasiler güçlü bir imparatorluk kurarak İslam dünyasında önemli bir döneme damga vurmuş, ancak iç ve dış faktörlerin etkisiyle çökmüştür. Ancak, bilim, kültür ve sanat alanlarındaki katkıları nedeniyle tarihin en önemli imparatorluklarından biri olarak kabul edilirler.