aardonyx ne demek?

Aardonyx (Afrikaanca aard, "toprak" + Yunanca onux, "tırnak, pençe") prosauropod dinozorların bir cinsi olup Güney Afrika'daki alt Jura dönemine ait Elliot Formasyonu'ndaki tiptürü olan Aardonyx celestae fosiliyle bilinmektedir. A. celestae, bu türün bilinen ilk fosil malzemelerini düzenlemiş kişi olan Celeste Yates'in ismiyle anılır. Kol özellikleri prosauropodlar ile sauropodlar arasındaki ara özelliklere sahiptir.¹

Aardonyx-un arka bacak ile pelvis kemerinin sahip olduğu yapı özelliklerinin incelenmesine göre, bu dinozor genelde iki ayak üzerinde yol almakla birlikte İguanodon'a benzer şekilde dört ayak üzerinde de hareket edebiliyordu. Bunun yanında Apatosaurus gibi dev boyutlardaki sauropod (kertenkele ayaklı) dinozorlar ile de bazı ortak özelliklere sahipti.² Avustralyalı paleontolog³ Bu dinozor cinsini keşfeden Adam Yates ve ekibi Ekim 2009'da bilimsel bir dergi olan *Kraliyet Derneği Tutanakları*nda çalışmalarını basılı olarak yayınlamadan önce internette paylaşmış ve derginin Mart 2010 sayısı için ön görmüşlerdi.⁴ Bu araştırmalara dahil olmayan Londra Doğal Tarihi Müzesi'nden Britanyalı paleontolog Paul Barrett'e göre Aardonyx'in keşfi, aslında iki ayaklı olan bir hayvanın dört ayak üzerinde bir yaşam sürdürmek için gerekli olan özel nitelikler kazanması açısından şimdiye kadar bildiğimiz kadarıyla sauropod dinozorların evrimindeki bir boşluğu doldurmaktadır.⁵

Bu araştırmaların eş yazarı olan Dr. Matthew Bonnan'a anlatımına göre; "Daha önce sauropodlar ile sauropodlara yakın olan dinozorların iki ayak üzerinde yol almış olmaları gerektiğini biliyorduk. Aardonyx'un bize gösterdiği şey ise dört ayak üzerinde yürümenin ve ağırlığı ayak içleri üzerinde taşımanın bu dinozorlarda tahmin edilenden daha önce başlamış olması". Bonnan'a göre, bilimsel düzeyde bu bilgiler gerçekten dinozorların nasıl devleştiğine dair hipotezleri tamamladığı ve test edilebilmelerini sağladığı gibi yeni dinozora dair bu tür veriler bazı anatomik eksiklikleri de doldurmaktadır.

Tanımlama

Bu dinozor cinsi henüz tam olarak yetişkin yaşa erişmemiş ve olgun olmayan iki genç dinozora ait disartikülasyon kemiklerinden biliniyor. Elde edilen malzemeler arasında kraniyal kafatası parçaları, omurga, boyun ve sırt bölgelerine ait olan dorsal ve servikal kaburga kemikleri, gastral karın kemikleri, kuyruk başlangıcındaki şevron kıvrım kemiği, göğse ait pektoral ve pelvis kalça çıkıntıları, arka ve ön ayak kemikleri, manus el kemiği, distal ayak kemikleri bulunmuştur. Sınırlı lokal bağlantılarda tek yoğun birikimler halinde görülen bu kemiklerin varlığı bunların oldukça tamamlanmış bir karkas bina iskeletinden geldiğini göstermektedir.⁶ Kemik gelişimden elde edilen bulgulara göre her iki bireyin ölüm anlarında, toplanılan kemiklerin dış zarında yer alması gereken periferik çizgilerin veya buna dair kalıntıların olmayışı yüzünden en az 10 yaşında oldukları tahmin edilmektedir. Ölüm anında henüz yetişkin bir yaşa giremediklerinin diğer bir kanıtı da skapula kürek kemiğinin artiküler eklem uçlarında kireçlenmiş kıkırdak oluşumudur.⁷

Sınıflandırma

<table> <tbody> <tr class="odd"> <td>{{clade|style=font-size:75%;line-height:75%</td> <td>label1=<a href="Sauropodomorpha" title="wikilink">Sauropodomorpha</a> </td> <td>1={{clade</td> <td>1= <a href="Plateosauridae" title="wikilink">Plateosauridae</a> </td> <td>2={{clade</td> <td>1= <a href="Riojasauridae" title="wikilink">Riojasauridae</a> </td> <td>2={{clade</td> <td>1= <a href="Gryponyx" title="wikilink">Gryponyx</a> </td> <td>2= <a href="Massospondylidae" title="wikilink">Massospondylidae</a> </td> <td>3={{clade</td> <td>1= <a href="Yunnanosaurus" title="wikilink">Yunnanosaurus</a> </td> <td>2= <a href="Jingshanosaurus" title="wikilink">Jingshanosaurus</a> </td> <td>label3= <a href="Anchisauria" title="wikilink">Anchisauria</a> </td> <td>3={{clade</td> <td>1= <a href="Anchisaurus" title="wikilink">Anchisaurus</a> </td> <td>2={{clade</td> <td>1= Aardonyx </td> <td>2={{clade</td> <td>1= <a href="Melanorosaurus" title="wikilink">Melanorosaurus</a> </td> <td>label2= <a href="Sauropoda" title="wikilink">Sauropoda</a> </td> <td>2={{clade</td> <td>1={{clade</td> <td>1= <a href="Antetonitrus" title="wikilink">Antetonitrus</a> </td> <td>2= <a href="Lessemsaurus" title="wikilink">Lessemsaurus</a> }}</td> <td>2={{clade</td> <td>1= <a href="Gongxianosaurus" title="wikilink">Gongxianosaurus</a> </td> <td>label2= </td> <td>2={{clade</td> <td>1= <a href="Tazoudasaurus" title="wikilink">Tazoudasaurus</a> </td> <td>2= <a href="Vulcanodon" title="wikilink">Vulcanodon</a> </td> <td>3= <a href="Eusauropoda" title="wikilink">Eusauropoda</a> }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} }} <center> Yates ve diğer yazarlar tarafından hazırlanan <a href="kladogram" title="wikilink">kladogram</a>, Aardonyx'un Sauropodomorpha alt takımı içinde yer aldığı konumu göstermektedir.<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a> </center></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"></li> </ol> </section>