tecelli ne demek?

Tecelli Nedir?

Tecelli, kelime anlamı olarak "belirme, görünme, zuhur etme" demektir. Tasavvuf literatüründe ise Allah'ın isim ve sıfatlarının, fiillerinin veya zatının varlık âleminde, özellikle de insanın kalbinde belirip görünmesi, kendini göstermesi anlamına gelir. Tecelli, Allah'ın sonsuz güzelliğinin ve mükemmelliğinin varlıklar aracılığıyla yansıması olarak da ifade edilebilir.

Tecelli kavramı, Vahdet-i Vücud anlayışıyla yakından ilişkilidir. Buna göre, evrende görünen her şey, Hakk'ın bir tecellisidir ve Hak, her şeyde kendini gösterir. Ancak bu, varlıkların Allah ile aynı özde olduğu anlamına gelmez. Tecelli, bir aynanın güneşi yansıtması gibi düşünülebilir. Ayna, güneşin ışığını yansıtır ama güneşin kendisi değildir.

Tecelli çeşitleri farklı şekillerde sınıflandırılabilir:

• Ef'âl Tecellisi: Allah'ın fiillerinin, yaratma, rızık verme gibi eylemlerinin varlık âleminde görünmesidir. Örneğin, bir çiçeğin açması, yağmurun yağması ef'âl tecellisidir.
• Esma Tecellisi: Allah'ın isimlerinin (Esma-i Hüsna) varlıklarda tezahür etmesidir. Örneğin, bir insanda merhamet sıfatının belirmesi, Rahmân isminin tecellisidir.
• Sıfat Tecellisi: Allah'ın sıfatlarının (ilim, kudret, irade vb.) varlıklarda görünmesidir. Örneğin, bir bilim insanının evrenin sırlarını çözmesi, Allah'ın ilim sıfatının tecellisidir.
• Zat Tecellisi: Allah'ın zatının doğrudan tecelli etmesi, bu en yüksek mertebedeki tecellidir ve ancak bazı peygamberlere ve kâmil insanlara nasip olur.

Tecelli, sâlikin (tasavvuf yolcusunun) manevi yolculuğunda önemli bir aşamadır. Sâlik, zikir, tefekkür ve diğer ibadetler yoluyla kalbini temizleyerek Allah'ın tecellilerine mazhar olmaya çalışır. Kalp, Hakk'ın tecelli ettiği bir ayna haline geldiğinde, sâlik Hakk'ı daha yakından tanır ve O'na olan muhabbeti artar. Tecelli, fenâ ve bekâ makamlarına ulaşmada önemli bir rol oynar.