spearman korelasyonu ne demek?

Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı, iki değişken arasındaki monotonik ilişkinin gücünü ve yönünü ölçen non-parametrik bir istatistiksel ölçüdür. Pearson korelasyonundan farklı olarak, Spearman korelasyonu verilerin dağılımı hakkında herhangi bir varsayımda bulunmaz ve özellikle doğrusal olmayan ilişkileri değerlendirmek için uygundur.

**Nasıl Çalışır?**

Spearman korelasyonu, öncelikle verileri sıralar. Her bir değişken için gözlemler, en küçüğünden en büyüğüne doğru sıralanır ve bu sıralamalar kullanılır. Daha sonra, her bir gözlem çifti için sıralamalar arasındaki fark hesaplanır. Bu farklar kullanılarak Spearman korelasyon katsayısı (ρ veya rs) hesaplanır.

**Yorumlama**

Spearman korelasyon katsayısı -1 ile +1 arasında değerler alır:

*   **+1:** Değişkenler arasında mükemmel bir monotonik artan ilişki vardır. Bir değişken artarken, diğeri de artar (doğrusal olmak zorunda değil).
*   **-1:** Değişkenler arasında mükemmel bir monotonik azalan ilişki vardır. Bir değişken artarken, diğeri azalır (doğrusal olmak zorunda değil).
*   **0:** Değişkenler arasında monotonik bir ilişki yoktur.

Değerin mutlak değeri, ilişkinin gücünü gösterir. 0'a yakın değerler zayıf bir ilişkiyi, 1'e yakın değerler ise güçlü bir ilişkiyi gösterir.

**Kullanım Alanları**

*   Verilerin normal dağılım göstermediği durumlarda
*   Verilerde aykırı değerler (outlier) olduğunda
*   Doğrusal olmayan ilişkileri değerlendirmek istendiğinde
*   Sıralama verileriyle çalışıldığında

**Avantajları**

*   Non-parametrik olduğu için daha esnektir.
*   Aykırı değerlere karşı daha dayanıklıdır.
*   Doğrusal olmayan ilişkileri yakalayabilir.

**Dezavantajları**

*   Pearson korelasyonuna göre daha az güçlüdür (veriler normalse Pearson daha iyi bir seçenektir).
*   Sadece monotonik ilişkileri ölçer, daha karmaşık ilişkileri yakalayamaz.

İlgili kavramlar:

*   [**Korelasyon Katsayısı**](https://www.nedemek.page/kavramlar/korelasyon%20katsayısı)
*   [**Pearson Korelasyonu**](https://www.nedemek.page/kavramlar/pearson%20korelasyonu)
*   [**Non-parametrik Testler**](https://www.nedemek.page/kavramlar/non-parametrik%20testler)