safeviler ne demek?
Safeviler Hakkında Bilgi
Safeviler, 1501-1736 yılları arasında İran'da hüküm süren ve Şiiliği devletin resmi dini ilan eden bir Türkmen hanedanıdır. Kökenleri, Safeviye tarikatının kurucusu olan Şeyh Safiyüddin İshak'a dayanır.
Safevi Devleti'nin Kuruluşu ve Yükselişi:
- Devletin kurucusu Şah İsmail'dir. 1501'de Tebriz'de tahta çıkarak Safevi Devleti'ni ilan etmiştir.
- Şah İsmail'in liderliğinde Safeviler, kısa sürede İran, Azerbaycan, Irak ve Doğu Anadolu'nun büyük bir bölümünü ele geçirmiştir.
- Safevilerin en önemli özelliklerinden biri, Şiiliği devletin resmi dini ilan etmeleridir. Bu durum, Sünni Osmanlı İmparatorluğu ile uzun süren çatışmalara yol açmıştır.
- Çaldıran Savaşı (1514), Osmanlılar ve Safeviler arasındaki en önemli savaşlardan biridir. Osmanlı'nın zaferiyle sonuçlanan bu savaş, Safevilerin batıya doğru ilerleyişini durdurmuştur.
Safevi Kültürü ve Sanatı:
- Safevi dönemi, İran kültür ve sanatının altın çağı olarak kabul edilir.
- İsfahan, Safevi başkenti olarak önemli bir kültür ve ticaret merkezi haline gelmiştir.
- Mimari, minyatür, halı dokumacılığı ve edebiyat alanlarında önemli gelişmeler yaşanmıştır.
- Şah Abbas dönemi, Safevi Devleti'nin en parlak dönemlerinden biridir.
Safevi Devleti'nin Zayıflaması ve Yıkılışı:
-
- yüzyılın sonlarından itibaren Safevi Devleti zayıflamaya başlamıştır.
- İç karışıklıklar, taht kavgaları ve dış saldırılar devleti yıpratmıştır.
- 1722'de Afganlar'ın İsfahan'ı ele geçirmesi, Safevi Devleti'nin sonunu getirmiştir.
- 1736'da Nadir Şah'ın yönetimi ele almasıyla Safevi hanedanı sona ermiştir.
Önemli Kavramlar:
- Kızılbaşlar: Safevi tarikatına bağlı olan ve kırmızı başlık takan Türkmenler.
- Ulema: İslam alimleri. Safevi döneminde önemli bir rol oynamışlardır.