scada ne demek?
SCADA (Denetleyici Kontrol ve Veri Toplama)
SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition), Türkçe adıyla Denetleyici Kontrol ve Veri Toplama, geniş coğrafi alanlara yayılmış tesislerin ve süreçlerin uzaktan izlenmesi, kontrol edilmesi ve yönetilmesi için kullanılan bir sistemdir. Enerji dağıtım şebekeleri, su arıtma tesisleri, petrol boru hatları, ulaşım sistemleri ve üretim tesisleri gibi çeşitli endüstriyel uygulamalarda yaygın olarak kullanılır.
SCADA Sisteminin Temel Bileşenleri
Bir SCADA sistemi genel olarak aşağıdaki temel bileşenlerden oluşur:
- Merkezi Denetleme Ünitesi (MTU/SCADA Sunucusu): Sistemin kalbidir. Verileri toplar, işler, görselleştirir ve operatörlere kontrol yetenekleri sağlar.
- Uzak Terminal Birimleri (RTU'lar): Sahadaki sensörlerden ve cihazlardan veri toplar ve merkezi üniteye iletir. Ayrıca merkezi üniteden gelen kontrol komutlarını sahada bulunan cihazlara iletir.
- Programlanabilir Lojik Kontrolörler (PLC'ler): RTU'lara benzer şekilde saha cihazlarını kontrol eder, ancak daha karmaşık ve yerel kontrol işlemlerini gerçekleştirebilirler. Genellikle RTU'lar ile birlikte veya RTU'ların yerine kullanılırlar.
- İletişim Ağı: MTU, RTU'lar ve PLC'ler arasındaki veri iletişimini sağlar. Radyo, uydu, fiber optik kablolar, hücresel ağlar ve Ethernet gibi çeşitli iletişim teknolojileri kullanılabilir.
- İnsan-Makine Arayüzü (HMI): Operatörlerin sistemi izlemesini, kontrol etmesini ve sistemle etkileşimde bulunmasını sağlayan grafiksel kullanıcı arayüzüdür.
SCADA Sisteminin İşlevleri
SCADA sistemleri aşağıdaki temel işlevleri yerine getirir:
- Veri Toplama: Sahadaki sensörlerden sıcaklık, basınç, akış hızı, seviye gibi çeşitli verileri toplar.
- Veri İzleme: Toplanan verileri gerçek zamanlı olarak görüntüler ve operatörlere tesisin veya sürecin durumu hakkında bilgi sağlar.
- Veri Kontrolü: Operatörlerin vanaları açma/kapama, pompaları çalıştırma/durdurma, set değerlerini değiştirme gibi uzaktan kontrol işlemlerini gerçekleştirmesini sağlar.
- Alarm Yönetimi: Önceden tanımlanmış eşik değerlerinin aşılması durumunda alarmlar üretir ve operatörleri uyarır.
- Raporlama: Verileri kaydeder ve analiz etmek için raporlar oluşturur.
SCADA'nın Avantajları
SCADA sistemleri aşağıdaki avantajları sağlar:
- Artan Verimlilik: Tesislerin ve süreçlerin daha verimli bir şekilde yönetilmesini sağlar.
- Azaltılmış İşletme Maliyetleri: Uzaktan izleme ve kontrol yetenekleri sayesinde personel ihtiyacını azaltır ve bakım maliyetlerini düşürür.
- Gelişmiş Güvenlik: Alarmlar ve olay kayıtları sayesinde arızaları erken tespit etmeyi ve önlemeyi sağlar.
- Daha İyi Karar Verme: Gerçek zamanlı veriler sayesinde daha bilinçli ve doğru kararlar alınmasına yardımcı olur.
SCADA'nın Kullanım Alanları
- Enerji: Elektrik üretim, iletim ve dağıtım şebekelerinin izlenmesi ve kontrolü.
- Su ve Atık Su: Su kaynaklarının yönetimi, su arıtma tesislerinin kontrolü, atık su arıtma tesislerinin kontrolü.
- Petrol ve Gaz: Boru hatlarının izlenmesi ve kontrolü, petrol ve gaz üretim tesislerinin kontrolü.
- Ulaşım: Trafik kontrol sistemleri, demiryolu sinyalizasyon sistemleri.
- Üretim: Fabrika otomasyonu, üretim süreçlerinin izlenmesi ve kontrolü.
İlgili Kavramlar: