monizm ne demek?

Monizm, felsefede ve metafizikte, evrende var olan her şeyin tek bir temel maddeden, ilken veya özden türediğini savunan görüştür. Çokluk ve çeşitliliğin altında yatan bir birlik olduğu düşüncesini içerir.

• Temel İlke: Monizmin özünde, varlığın nihai doğasının tek bir şeye indirgenebileceği inancı yatar. Bu "şey" madde, zihin, enerji, ruh veya başka bir temel unsur olabilir.

• Çeşitleri: Monizmin farklı türleri vardır:

  • Materyalist Monizm: Her şeyin maddeden ibaret olduğunu savunur. Zihin, bilinç gibi olgular da maddenin farklı tezahürleridir.
  • İdealist Monizm: Her şeyin zihin veya bilinçten ibaret olduğunu savunur. Madde, zihnin bir yansımasıdır.
  • Nötr Monizm: Ne madde ne de zihin, temel gerçekliktir. İkisi de daha temel, nötr bir şeyin tezahürleridir.
  • Anomistik Monizm: Evrende ki herşeyin temel ilkesi "Tanrı" dır.

• Çokculuk Karşıtlığı: Monizm, çokculuk (pluralizm) ile zıttır. Çokculuk, evrende birden fazla temel maddenin veya ilkenin bulunduğunu savunur.

• Felsefi ve Dini Bağlantıları: Monizm, hem felsefi düşüncede hem de bazı dini geleneklerde (örneğin, Hinduizm'deki Advaita Vedanta) önemli bir yere sahiptir.

• Fiziksel ve Metafiziksel Anlamları: Monizm, fiziksel anlamda, evrendeki tüm fiziksel olayların tek bir temel yasaya veya güce indirgenebileceğini ifade ederken, metafiziksel anlamda, tüm varlığın tek bir temel gerçekliğe dayandığını ifade eder.