Metin Oktay (2 Şubat 1936; Karşıyaka, İzmir - 13 Eylül 1991, İstanbul), Türk futbolcu ve teknik direktör. Golcülüğü ve yaşadığı gol krallıkları sayesinde "Taçsız Kral" lakabıyla da anılmaktadır.12
Futbol kariyerine 1952 yılında, İzmir'in yerel takımlarından Damlacıkspor'da başladı. 1953-1954 yılları arasında Yün Mensucat'ın altyapısında oynamasının ardından 1954-55 sezonu öncesinde İzmirspor'a transfer olarak profesyonel kariyerine başladı. Buradaki tek sezonunda İzmir Profesyonel Ligi şampiyonluğu ve gol krallığı yaşadı. 1955'te Galatasaray ile anlaştı. 1956-56 ve 1957-58 sezonlarında İstanbul Profesyonel Ligi şampiyonlukları yaşarken; ligde attığı gollerle üç sezon üst üste gol kralı oldu. 1959'da kurulan Millî Lig'de de gol krallıkları yaşamaya devam etti ve ligin ilk üç sezonunda gol kralı unvanını korudu. 1961 yılında Serie A'da mücadele eden Palermo ile sözleşme imzaladı. Burada bir sezona yakın top koşturduktan sonra ertesi yıl Galatasaray'a döndü. Sarı-kırmızılı takımdaki ikinci döneminde üç lig, dört Türkiye Kupası ve iki Cumhurbaşkanlığı Kupası şampiyonluğu yaşadı. Öte yandan 1962-63, 1964-65 ve 1968-69 sezonlarında üç gol krallığı daha elde etti. 1962-63 sezonunda attığı 38 gol, onu Süper Lig tarihinin bir sezonda en çok gol atan oyuncusu yapsa da bu rekor 1987-88 sezonunda 39 gol atan Tanju Çolak tarafından kırıldı, 1996-97 sezonunda ise Hakan Şükür tarafından egale edildi. Ancak o sezon ligde tutturduğu maç başına 1,46 gol ortalamasıyla lig tarihinin bir sezondaki en verimli golcüsü oldu. Galatasaray formasıyla toplamda 324 lig maçına çıkan Oktay, attığı 294 golle hem Galatasaray'ın hem de Türk futbolunun en çok gol atan oyuncuları arasına girdi.
İlk kez 1955 yılında giydiği Türkiye millî futbol takımı forması altında 36 maça çıktı ve 19 gol atmayı başardı. Oktay; Hakan Şükür (51), Tuncay Şanlı (22) ve Lefter Küçükandonyadis (21)'in ardından, Cemil Turan, Nihat Kahveci ve Burak Yılmaz ile birlikte millî takım tarihindeki en golcü dördüncü oyuncu konumundadır.
Futbolculuk kariyerini sonlandırdıktan hemen sonra, 1969-70 sezonunda Galatasaray teknik direktörü Tomislav Kaloperović'in yardımcılığına getirildi; fakat sezon sonunda takımın teknik direktöründe değişikliğe gidilince görevinden ayrıldı. 1972-73 sezonu başında, bu kez Bursaspor'un teknik direktörlüğünü yapan Kaloperović'in yardımcısı oldu. Sezon ortasında Kaloperović'in görevden ayrılmasıyla Bursaspor'un teknik direktörlüğüne getirildi ve 1973 yılının sonuna kadar görevini sürdürdü. Sonrasında ise Galatasaray'da yöneticilik ve çeşitli gazetelerde spor yazarlığı yaptı. 13 Eylül 1991'de, Boğaziçi Köprüsü çıkışında geçirdiği trafik kazası sonucu 55 yaşında öldü.
2 Şubat 1936 tarihinde, İzmir'in Karşıyaka ilçesinin Çiftefırınlar mahallesinde, daha önce sekiz kız çocuğu olan; ancak beşi yaşamını yitiren üç kız çocuklu ailenin dokuzuncu çocuğu olarak dünyaya geldi.34 Babası fabrikada makine işçisi olarak çalışan Hasan Oktay, annesi ev hanımı Fatma Oktay'dı. Kardeşlerinin adları ise Adviye, Nermin ve Münevver idi.5
Metin Oktay, öğrenim hayatına ancak Karşıyaka Soğukkuyu İlkokulu'nda başladı.6 Ailesiyle birlikte Alsancak'a taşınmasının ardından, ilkokul ikinci sınıftan itibaren Gazi İlkokulu'nda okudu.78 Sonrasında ise İzmir İnönü Lisesi ve Mithatpaşa Erkek Sanat Enstitüsü Mobilya Bölümünde öğrenim gördü.910 Oktay, Mithatpaşa'nın okul futbol takımının kadrosunda da yer aldı.11
Oktay futbol kariyerine 1952 yılında, doğduğu il olan İzmir'in amatör takımlarından Damlacıkspor'un altyapısında başladı.12 Futbolcu Sait Altınordu'ya olan hayranlığından ötürü burada 8 numaralı formayla mücadele etti.13 Çeşme'nin Alaçatı beldesinde oynanan ve 4-1 kazanılan hazırlık maçında 2 gol atan Oktay'a teknik direktör Arif Hantal tarafından verilen 2,5 lira, kendisinin futboldan kazandığı ilk paraydı.14 1952'de, Adnan Süvari'nin futbolcu-teknik direktör olarak görev yaptığı Yün Mensucat ile aylık 300 lira maaşla anlaştı.1516 Bu dönemde genç millî takımda yer aldı ve büyük kulüplerin dikkatini çekti. Beşiktaş ve Adalet ile yapılan transfer görüşmeleri olumsuz sonuçlandı.17 1954'te, 5.000 lira transfer bedeli ve aylık 500 liralık maaş karşılığında İzmir Profesyonel Ligi'nde mücadele eden İzmirspor ile profesyonel sözleşme imzaladı.1819
İzmirspor formasıyla İzmir Profesyonel Ligi'nin 1954-55 sezonunda çıktığı 18 maçta 17 gol atarak gol krallığı yaşadı.20 Takım ise ligi şampiyonlukla tamamlamıştı. 7 Mayıs 1955'te Beşiktaş ile oynanan ve 1-0 kaybedilen Atatürk Kupası maçında ilk kez, denenme amaçlı Galatasaray forması giydi.21 1 Temmuz 1955'te ise, Gündüz Kılıç'ın teknik direktörlüğünü yaptığı Galatasaray ile 5 yıllık sözleşme imzaladı.22 Oktay'a, imzaladığı sözleşme karşılığında taksi plakalı Chevrolet marka bir otomobil verildi.2324
28 Ağustos 1955'te Beyoğluspor ile oynanan ve 3-0 kazanılan hazırlık maçında yeni takımıyla imzaladığı sözleşmenin ardından ilk maçına çıkarken, ilk golünü de bu maçta attı.25 9 Ekim 1955'te, İstanbulspor ile oynanan İstanbul Profesyonel Ligi maçında Galatasaray formasını resmî bir maçta ilk kez giydi.26 3-0 Galatasaray'ın üstünlüğüyle sona eren maçta takımının üçüncü golünü attı.27 16 Ekim günü Fenerbahçe karşısında oynayarak iki takım arasındaki ilk derbi maçına çıktı.28 6 Kasım'da oynanan ve 5-4 kazanılan maçta ise ilk kez bir Beşiktaş derbisinde oynarken, iki de gol kaydetti.29 11 Nisan 1956'da, İstanbul'daki Mithatpaşa Stadyumu'nda Brezilya'nın Vasco de Gama takımıyla yapılan ve 1-0 kaybedilen maçta ilk kez yabancı bir takıma karşı forma giymiş oldu.30 İlk sezonunda ligde oynadığı 17 maçta attığı 19 golle gol krallığı yaşadı. Galatasaray'ın ligde sezonu şampiyon olarak tamamlamasıyla takımındaki ilk sezonunda şampiyonluğa ulaşırken; Galatasaray da 1956-57 sezonu için Şampiyon Kulüpler Kupası'na 1. turdan katılmaya hak kazandı.31
26 Ağustos 1956'da, deplasmanda Dinamo București ile oynanan ve Galatasaray'ın 3-1 kaybettiği Şampiyon Kulüpler Kupası ön eleme maçı, Türk takımlarının Avrupa kupalarındaki ilk maçı olarak tarihe geçti.32 Bu maçta takımının tek golünü kaydeden Metin Oktay ise Avrupa kupalarında gol atan ilk Türk oyuncu oldu.33 16 Eylül'de, kulübün kuruluşunun 50. yılı kutlamaları için yapılan etkinlikler kapsamında Dinamo Sofya ile oynanan ve 2-1 kaybedilen hazırlık maçında sakatlanması sebebiyle, 19 Eylül günü Emniyet ile oynanacak olan İstanbul Profesyonel Ligi'nin 1956-57 sezonunun açılış maçında forma giyemedi.3435 Galatasaray, 30 Eylül'de Dinamo București ile yapılan Şampiyon Kulüpler Kupası rövanş maçından 2-1'lik galibiyetle ayrılsa da kupadan elenmekten kurtulamadı. Bu maçta takımın ilk golü Kadri Aytaç'tan gelirken, galibiyeti getiren golü Metin Oktay atmıştı.36 13 Ekim'deki Galatasaray'ın 5-2'lik üstünlüğüyle sona eren kendi açısından ligin ilk maçı olan Beyoğluspor mücadelesinde penaltıdan bir gol atarak lige de golle başladı.37 23 Mart 1957'deki 6-1 kazanılan Kasımpaşa maçında attığı dört golle gol atarak takımdaki ilk kez hat trick yaptı.38 Bu sezonda attığı 17 golle ligde ikinci kez gol kralı olurken; Fenerbahçe ile aynı puana sahip olan Galatasaray, averaj hesabı sonucunda şampiyonluğu rakibi Fenerbahçe'ye kaptırdı. O sezon lige ek olarak, Şampiyon Kulüpler Kupası'na gidecek takımı belirlemek amacıyla Federasyon Kupası da düzenlenmişti. Oktay'ın toplamda dört gol attığı turnuvanın final grubunu lider tamamlayan Beşiktaş, sonraki sezonda Şampiyon Kulüpler Kupası'nda mücadele etme şansını elde eden taraf oldu.39
1957-58 sezonuna gollerle başlayarak oynadığı ilk üç lig maçında dört gol attı. 28 Ekim 1957'deki 6-1'lik ligin ilk yarısının kapanış mücadelesi olan Beyoğluspor maçında üç gol kaydetti.40 İkinci kez düzenlenen Federasyon Kupası'ndaki ilk maçı olan ve 16 Kasım 1957'de oynanan 10-0'lık Anadolu maçında beş gol atarak, o ana kadar oynadığı resmî maçlar içinde ilk defa bir maçta beş gol atmış oldu.41 Kasımpaşa ile oynanan ligin ikinci yarısının açılış maçında Kadri Aytaç ile birlikte hat-trick yaparak maçın 8-1 sonuçlanmasında önemli rol oynadı.42 Sezon genelinde 17 lig maçına çıkıp 19 gol kaydederek İstanbul Profesyonel Ligi'nde üçüncü kez gol kralı olurken, takımı Galatasaray ligi şampiyon olarak tamamladı. Federasyon Kupası'nda da 10 gol kaydeden Oktay, Lefter Küçükandonyadis ile birlikte turnuvanın en golcü oyuncusu oldu. İstanbul Profesyonel Ligi'nin son sezonu olan 1958-59 sezonuna ise geçen sezona göre gol bakımından tutuk bir başlangıç yaptı ve oynadığı ilk beş maçta gol atma başarısını gösteremedi. 8 Ekim 1958'deki Kasımpaşa maçında rakip filelere bıraktığı iki gollü maçla başlayan bir gol serisi yakaladı ve oynadığı beş lig maçında 14 gollük bir performans sergiledi. 15 Kasım'daki 4-0'lık Adalet maçında tüm goller Oktay'dan gelirken;43 29 Kasım'daki 3-2'lik Karagümrük maçında üç,44 27 Aralık'taki 6-0'lık Beykoz maçında ise dört gol kaydetmişti.45 Bu serinin ardından üç maç boyunca gol atamayan Oktay, ligin son üç maçında 8 gol atmayı başardı. 8 Şubat 1959'daki 6-0'lık Adalet maçında ise dört gol birden atmıştı.46 1958-59 sezonunda attığı 22 golle, İstanbul Profesyonel Ligi'nde üst üste dördüncü kez gol kralı olma başarısını gösterdi. 8 sezon düzenlenen ligde toplamda 66 maça çıkıp 77 gol kaydeden Oktay, lig tarihinin de en golcü oyuncusu oldu.
1959 yılında, Millî Lig adı altında ulusal bir lig kuruldu. Ligdeki ilk maçına 21 Şubat 1959'da, Demirspor karşısında çıktı ve 2-0 sonuçlanan maçtaki iki gol de kendisinden geldi.47 22 Mart'taki 5-0 sonuçlanan Göztepe maçında ise üç gol atan Oktay,48 13 maç oynadığı ligin ilk aşamasını 10 golle tamamladı. İki grup hâlinde düzenlenen ligin ilk aşamasında kendi grubunu birinci sırada tamamlayan Galatasaray ile diğer grubun birincisi Fenerbahçe arasında iki ayaklı bir final düzenlendi. İlk maç 10 Haziran 1959'da, Mithatpaşa Stadyumu'nda oynandı. Maçın 13. dakikasında yaşanan olayların ardından Yugoslav hakem Marković, Metin Oktay'a kırmızı kart göstererek onu oyundan attı. Bu kararın ardından saha karıştı, sonrasında ise hakem kararını geri alarak Oktay'ın tekrar oyuna girmesini sağladı.49 37. dakikada sol kanattan ilerleyen Oktay'ın çektiği şut golle sonuçlanırken, kalenin ağlarını da deldi. Önce aut kararı verilse de sonrasında karar, gol olarak değiştirildi. Bu golle Galatasaray, maçı 1-0 kazandı.50515253 19 Haziran'da oynanan ikinci maçı ise 4-0'lık skorla kazanan Fenerbahçe, 1959 sezonunun şampiyonu oldu. Toplamda 11 gol atmayı başaran Metin Oktay ise Millî Lig'in ilk sezonunu gol kralı olarak tamamladı.
1959-60 sezonunda, 1959 sezonundaki sistemden farklı olarak 20 takımın yer aldığı lig, tek aşamalı olarak düzenlendi. 26 Ağustos 1959'da, Beykoz karşında çıktığı ilk maçta gol atmayı başaran Oktay,54 30 Eylül'deki Karagümrük maçının birinci dakikasında sağ ayak bileğinden yaşadığı sakatlık sebebiyle bir süre takımdan ayrı kaldı.5556 24 Ekim 1959'daki 8-0'lık Altınordu maçıyla sakatlık sonrası ilk kez forma giyen Oktay, bu maçta attığı beş golle kariyerinde ikinci kez bir maçta beş gol atma başarısını gösterdi.57 3 Şubat 1960'taki 5-1'lik Vefa58 ve hemen ardından 6 Şubat'taki 4-0'lık Kasımpaşa59 maçlarında üçer gol kaydetti. Sezonu, ligde oynadığı 33 maçta attığı 33 golle tamamlayan Oktay, maç başına 1 gol ortalaması yakalayarak tekrar ligde gol kralı oldu. Galatasaray ise, Beşiktaş'ın şampiyon olduğu sezonu üçüncü sırada tamamlamıştı.
1960-61 sezonuna, Vefa ve Feriköy ile art arda oynadığı ilk iki lig maçında attığı birer gollerle başlangıç yaptı.6061 15 Eylül günü, askerliğini sekiz gün eksik yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.62 45 günlük hapis cezasının ardından, 28 Ekim günü serbest bırakıldı.63 Hapisten çıktığı günün hemen sonrasında, 29 Ekim 1960'ta oynanan ve 3-0 kazanılan Karagümrük maçında iki gol kaydetti.64 3 Aralık'taki PTT deplasmanında yaptığı hat-trick ile takımına 3-1'lik galibiyeti getiren isim oldu. Hemen ertesi gün oynanan Şekerhilâl maçında hat-trick yapma başarısını göstererek alınan 6-0'lık galibiyetin önemli isimlerinden oldu.65 Ertesi hafta oynanan ve maçın tek golünü attığı 1-0'lık Göztepe deplasmanında sakatlanmasına rağmen,66 18 Aralık günü oynanan ve 5-0 kazanılan Fenerbahçe derbisinde forma giydi ve maçta dört gol kaydetti.67 Bu sayede Galatasaraylı Celal İbrahim ve Fenerbahçeli Zeki Rıza Sporel'in ardından iki takım arasında oynanan maçlar içinde bir maçta dört gol birden atan üçüncü oyuncu oldu.68 15 Nisan 1961'deki 5-0'lık Beykoz69 ve 23 Nisan'daki 4-0'lık Altay70 maçlarında da üçer gol atan Oktay, 30 lig maçında attığı 36 golle üçüncü kez düzenlenen Millî Lig'de üçüncü gol krallığını yaşadı. Takımı Galatasaray ise, Fenerbahçe'nin ardından ligde ikinci sırayı elde etti.
10 Temmuz 1961'de, 300.000'i Galatasaray'a ödenen 675.000 Türk lirası karşılığında, 1959 ile 1961 yılları arasında Galatasaray'ı çalıştıran Leandro Remondini'nin teknik direktörlüğünü yaptığı ve o sezon Serie A'ya yükselen İtalya'nın Palermo takımıyla 2 yıllık sözleşme imzaladı. Aylık maaşı ise 250.000 İtalyan lirası (3.750 Türk lirası) olarak belirlendi.71 Böylece Metin Oktay; Şükrü Gülesin, Bülent Esel, Bülent Eken ve Lefter Küçükandonyadis'ten sonra İtalya'da top koşturan beşinci Türk futbolcu oldu.72
Palermo formasıyla ilk maçına 13 Ağustos 1961'de, Sporting CP ile yapılan hazırlık maçında çıktı. 2-0'lık Palermo galibiyetiyle sonuçlanan maçın iki golü de Oktay'dan geldi.73 3 Eylül'de, SPAL karşısında ilk Serie A maçına çıktı. Aynı zamanda ligdeki ilk golünü attığı karşılaşmayı Palermo 3-1'lik skorla kaybetti.74 Ligin dördüncü haftasındaki Roma deplasmanında alınan 5-2'lik mağlubiyette bir röveşata golü attı.75 Sonrasında yaşadığı sakatlık sebebiyle yaklaşık üç hafta takımdan ayrı kaldı.76 Sakatlığı atlatmasının ardından ilk maçına 8 Ekim'de, 0-0'lık Juventus karşısında çıktı.77 millî takım maçları sebebiyle Türkiye'ye gelen Oktay, Galatasaray'ın 1 Kasım'da Gençlerbirliği ile oynadığı ve 2-1 kazandığı hazırlık maçında forma giyme şansı elde ederken, takımının ikinci golünü attı.78 İtalya'ya dönmesinden birkaç gün sonra, 19 Kasım'da oynadığı Calcio Lecco 1912 maçının ardından sağ ayak bileğinden bir sakatlık yaşadı.7980 7 Ocak'taki Milan maçının son dakikalarında oyuna dahil oldu ve sakatlık sonrası ilk kez forma giydi.81 4 Şubat'ta, Palermo'nun kendi sahasında aldığı 3-1'lik Sampdoria galibiyette son gol Oktay'dan geldi.82 Kısa bir süre sonra ayak sakatlığının nüksetmesinin ardından kadroda yer bulamayan ve B takımda oynayan Oktay hakkında basında sık sık Galatasaray'a döneceği yönünde haberler yer almaya başladı.83 3 Nisan 1962'de Palermo, Galatasaray ile İstanbul'da bir hazırlık maçı yaptı. Metin Oktay'ın Galatasaray formasıyla mücadele ettiği maç 2-1'lik Galatasaray galibiyetiyle sonuçlandı.84 Bu tarihten sonra herhangi bir resmî maçta oynamayan Oktay'ın, 25 Temmuz 1962 tarihinde Galatasaray'a transferi gerçekleşti ve kulüple iki yıllık sözleşme imzaladı.85
Metin Oktay, yaklaşık bir sene süren Palermo kariyerinde tamamı ligde olmak üzere 12 resmî maça çıkarken, 3 gol atmayı başardı.
1962-63 sezonuna Galatasaray, hazırlık turnuvası niteliğindeki Türkiye Spor Yazarları Derneği Kupası'nı kazanarak başladı.86 Bir önceki sezonu şampiyon tamamlaması sebebiyle 1 turdan katıldığı Şampiyon Kulüpler Kupası'ndaki ilk maçını 9 Eylül 1962'de, Dinamo București ile oynanan ve takımının tek golünü kaydeden Oktay, deplasmandan 1-1'lik beraberlikle dönülmesini sağladı. 16 Eylül'deki ikinci maçta da rakip filelere bir gol göndermeyi başarırken maçı 3-0 kazanan ekip, bir üst tura yükseldi. Öte yandan lig, 1962-63 sezonunda iki aşamalı olarak düzenlendi. Oktay, Galatasaray'ın yer aldığı kırmızı gruptaki sezonun ilk maçına 22 Eylül 1962'de Göztepe karşısında çıkarken, İtalya dönüşünde oynadığı ilk lig maçında attığı golle takımına 1-0'lık galibiyeti getirdi. 7 Kasım 1962 tarihindeki 4-1 sonuçlanan Polonia Bytom maçında attığı 3 golle, Avrupa kupalarında hat-trick yapan ilk Türk futbolcu oldu. Bu sezon 28'i lig olmak üzere 39 maça çıkan ve 38'i ligde olmak üzere 47 gol atmayı başaran Oktay, en verimli sezonunu geçirdiği ligde gol kralı olmasının yanı sıra 1,46'lık maç başına gol ortalaması tutturarak Süper Lig tarihinin bu alanda en başarılı ismi oldu. Galatasaray, 1962-63 sezonunda hem ligde hem de Türkiye Kupası'nda şampiyonluğa ulaştı.
1963-64 sezonunda ligde oynanan 34 maçın 32'sinde oynadı ve 18 gol attı. Attığı 19 golle gol kralı olan Güven Önüt'ün gerisinde kalan Oktay, Türkiye'deki profesyonel kariyeri boyunca ilk kez gol kralı olmayı başaramadı. Galatasaray ise ligde, şampiyonluğa ulaşan Beşiktaş'ın 11 puan gerisinde, üçüncü sırada yer aldı. Öte yandan takım, sezonu Türkiye Kupası şampiyonluğuyla tamamladı. Ertesi sezon Galatasaray ligi yine üçüncü sırada bitirirken, üst üste üçüncü kez Türkiye Kupası'nın sahibi oldu. İki ayaklı olarak oynanan finaldeki tek gol, ikinci maçta Oktay'ın ayağından gelmişti. Bu sezon ligde 17 gol atmayı başaran Oktay, tekrar gol kralı oldu.
Metin Oktay, 1968-69 sezonu sonunda, 23 Ağustos 1969 tarihinde Mithatpaşa Stadyumu'nda Galatasaray ile Fenerbahçe arasında oynanan ve 1-1 sonuçlanan jübile maçıyla futbolculuk kariyerini noktaladı.87 Maçın son kısımlarında Fenerbahçe oyuncusu Can Bartu ile formalarını değiştirdi ve bu iki oyuncu kalan dakikaları karşı takımlarda oynandı.88 Daha sonrasında Oktay için, doğduğu il olan İzmir'deki Alsancak Stadı'nda da bir jübile maçı yapıldı. Göztepe ile Galatasaray arasında oynanan maç, Göztepe'nin 1-0'lık galibiyetiyle sonuçlandı.89
11 Nisan 1954'te, Batı Almanya'nın Leverkusen şehrinde Türkiye 18 yaş altı millî takımının Belçika'yı 4-0 yendiği ve kendisinin iki gol attığı 1954 Dünya Gençler Şampiyonası maçında ilk kez millî formayı giydi.
Türkiye formasıyla ilk maçına 18 Aralık 1955'te, Portekiz ile oynanan hazırlık karşılaşmasında çıktı. Bu maçı 3-1 kazanan Türkiye'nin ikinci golü Oktay'dan geldi. 25 Aralık'ta, Fransa B takımıyla oynanan ve 3-1'lik skorla kaybedilen Akdeniz Kupası maçında da takımın tek golünü kaydetti. 1950'li yıllarda oynadığı maçlarla dikkat çeken, "Altın Takım" olarak adlandırılan ve aldığı 46 galibiyet, 6 beraberlikle son 52 maçında yenilmeyen Macaristan karşısında Türkiye'nin 19 Şubat 1956'da, Mithatpaşa Stadyumu'nda aldığı 3-1'lik galibiyette attığı golle pay sahibi oldu. 1957 yılında oynadığı dört maçı da golsüz geçti. 4 Mayıs 1958'de, Amsterdam'daki hazırlık maçında Hollanda karşısında attığı iki golle takımına 2-1'lik galibiyeti getirdi.
1962 FIFA Dünya Kupası elemelerinde oynadığı dört maçta üç gol atsa da Türkiye, üç takımdan oluşan grubunu Sovyetler Birliği'nin ardından ikinci sırada tamamlayarak kupaya katılma şansı elde edemedi. 10 Ekim 1962'de, Etiyopya ile oynanan yılın ilk millî maçında üç gol birden atarak hat trick yapma başarısını gösterdi. Sonrasındaki dört maçında sessiz kalsa da 27 Eylül 1964'teki Polonya maçında bir, Turgay Şeren'in yokluğunda ilk kez takım kaptanı olarak sahaya çıktığı 1 Kasım 1964'teki Mısır maçında iki gol birden atmayı başardı.90 Sonrasındaki beş maça da kaptan olarak sahaya çıktı ve bu maçların sadece birinde, 9 Mayıs 1965'teki Bulgaristan mücadelesinde gol atmayı başardı.91 Turgay Şeren'in takım kaptanı olduğu 30 Mayıs 1966'daki Danimarka maçının ardından yaklaşık 2,5 yıl süreyle millî formadan uzak kaldı.92
11 Aralık 1968'de, 1970 FIFA Dünya Kupası elemeleri kapsamında Kuzey İrlanda ile oynanan ve takım kaptanı olarak yer aldığı maçta son kez millî formayı giydi. Toplamda 36 A millî maçta forma giyen Oktay, 19 gol atmayı başardı.
| Kulüp | Sezon | Lig | Kupa | Avrupa | Diğer | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Maç | Gol | Maç | Gol | Maç | Gol | Maç |
| İzmirspor | 1954-55 | 18 | 17 | - | - | - |
| Toplam | 18 | 17 | - | - | - | 18 |
| Galatasaray | 1955-56 | 17 | 19 | - | - | - |
| 1956-57 | 16 | 17 | 11 | 7 | 2 | 2 |
| 1957-58 | 17 | 19 | 9 | 10 | - | - |
| 1958-59 | 16 | 22 | - | - | - | 16 |
| 1959 | 15 | 11 | - | - | - | 15 |
| 1959-60 | 33 | 33 | - | - | - | 33 |
| 1960-61 | 30 | 36 | - | - | - | 30 |
| Toplam | 144 | 157 | 20 | 17 | 2 | 2 |
| Palermo | 1961-62 | 12 | 3 | 0 | 0 | - |
| Toplam | 12 | 3 | 0 | 0 | - | - |
| Galatasaray | ||||||
| 1962-63 | 26 | 38 | 7 | 4 | 6 | 5 |
| 1963-64 | 32 | 18 | 6 | 7 | 5 | 5 |
| 1964-65 | 22 | 17 | 6 | 3 | 6 | 3 |
| 1965-66 | 26 | 19 | 5 | 1 | 1 | 0 |
| 1966-67 | 17 | 10 | 1 | 0 | 0 | 0 |
| 1967-68 | 27 | 18 | 6 | 3 | - | - |
| 1968-69 | 30 | 17 | 7 | 4 | - | - |
| Toplam | 180 | 137 | 38 | 22 | 18 | 13 |
| Kariyer toplamı | 354 | 314 | 58 | 39 | 20 | 15 |
| Millî takım | Yıl | Maç | Gol |
|---|---|---|---|
| Türkiye | 1955 | 2 | 2 |
| 1956 | 4 | 2 | |
| 1957 | 4 | 0 | |
| 1958 | 5 | 3 | |
| 1959 | 1 | 0 | |
| 1960 | 2 | 2 | |
| 1961 | 4 | 3 | |
| 1962 | 3 | 3 | |
| 1963 | 2 | 0 | |
| 1964 | 3 | 3 | |
| 1965 | 4 | 1 | |
| 1966 | 1 | 0 | |
| 1967 | 0 | 0 | |
| 1968 | 1 | 0 | |
| Toplam | 36 | 19 |
Türkiye Ligi'nde attığı 217 golle bir rekora imza atan Oktay, 1962-63 sezonunda 26 maçta attığı 38 golle bir sezonda en fazla gol rekorunu kırdı. Bu rekor 1988'de 39 golle Tanju Çolak tarafından kırıldı, 1997'de ise Hakan Şükür tarafından egale edildi.
İzmirspor
Galatasaray
1959 yapımı Gönül Kimi Severse adlı filmde küçük bir rolde, kendisi olarak yer aldı. Yine bu filmde Millî Lig'in 1959 sezonunun final maçlarının görüntüleri de yer almaktadır. 1965 yılında, senaryosu kendi yaşamı üzerine kurulan, yönetmenliğini Atıf Yılmaz'ın yaptığı Taçsız Kral filminde Ajda Pekkan, Ayten Gökçer ve Gönül Yazar ile başrol oynadı.93
Metin Oktay, futbolu bıraktıktan sonra yine futbolla ilgili çeşitli işler yaptı. 1969-70 sezonunda Galatasaray teknik direktörü Tomislav Kaloperović'in yardımcılığını üstlendi. Sezon sonunda Kaloperović'in takımdan gönderilmesiyle Oktay da görevinden ayrıldı.94 Galatasaray'ın 7. sırada tamamladığı sezonun ardından, Haziran ayında düzenlenen 1970 FIFA Dünya Kupası için Meksika'ya, basın görevlisi olarak gitti.95
1972 yılında, 5.000 lira maaşla Bursaspor teknik direktörü Kaloperović'in yardımcılığına getirildi.96 11 Şubat 1973'teki 1-0'lık Giresunspor mağlubiyetinin ardından istifa eden Kaloperović'in yerine takımın başına geçti.97 1972-73 sezonunun geri kalanında görev aldığı Bursaspor, Türkiye 1. Futbol Ligi'ni 10. sırada tamamladı. Bir sonraki sezona da takımın başında giren Oktay'ın, 2 Aralık 1973'teki 3-1'lik Giresunspor mağlubiyetinin ardından sunduğu istifası, 4 Aralık'ta yapılan yönetim kurulu toplantısında kabul edildi.98 Teknik direktörlüğün yanında 1984 ile 1986 yılları arasında, Galatasaray başkanı Ali Uras'ın son döneminde kulübün futbol şubesinin başında görev yaptı.99100
Öte yandan Oktay, Tercüman, Güneş ve Milliyet gazetelerinde spor yazarlığı yaptı. Hayatının son yıllarında kaleme almaya başladığı otobiyografisi ise, Oktay'ın vefatı üzerine manevi oğlu Rıfat Pala tarafından tamamlandı ve ölümünden iki yıl kadar sonra, 1994 yılının şubat ayında Top ve Ben adıyla yayımlandı.101
29 Ocak 1959 tarihinde, İzmir'de Oya Sarı ile evlendi.102 Aynı yıl içerisinde eski takımı İzmirspor'dan gelen transfer teklifini reddederek İstanbul'daki kulübü Galatasaray'da kalması sebebiyle eşinden ayrıldı.103 İkinci evliliğini 12 Mayıs 1965'te, İstanbul'da Servet Kardıçalı ile yaşadı.104 9 Şubat 1966'da, çiftin Zeynep adını verdikleri bir kız çocuğu dünyaya gelse de doğumundan birkaç saat sonra yaşamını yitirdi.105106 Cenazesi ise Şişli Camii'nde kılınan namazın ardından Edirnekapı'da toprağa verildi.107 Daha sonraları çift, Rıfat Halil Pala adlı çocuk evlat edindi.
Babası Hasan Oktay, 22 Haziran 1959 tarihinde öldü.108
Gazeteci Halit Çapın'ın 10 Eylül 1960'taki İstanbulspor maçının ertesi günü Milliyet gazetesinde yazdığı bir haberde Metin Oktay'ın askerlik sırasında işlediği bir suçtan ötürü 2,5 aylık bir hapse mahkûm edildiği, cezasının infazı için polis tarafından bir müddet önce yakalandığı; fakat araya girenler vasıtasıyla savcılıktan 6 Eylül'e kadar izin istediği ve bu izin süresinin bitmesine rağmen Oktay'ın hâlen yakalanmadığı iddiası yer aldı.109 Birkaç gün sonra, 14 Eylül günü tutuklanan Oktay, Toptaşı Cezaevi'ne konuldu.110111 Askerliğini sekiz gün eksik yaptığı gerekçesiyle 2,5 aylık hapis cezasına çarptırıldı. Fakat Galatasaray yöneticilerinin teşebbüsüyle yeniden gözden geçirilen davada eksik gün sayısının 8 değil, 6 olduğu belirlendi.112 28 Ekim günü çıkarılan kısmî af kanununun ardından, 45 günlük ceza sonrasında hapishaneden çıktı.113114
13 Eylül 1991 günü, sabah saat 4.15 sularında, Boğaziçi Köprüsü çıkışında geçirdiği trafik kazasından sonra kaldırıldığı Haydarpaşa Numune Hastanesi'nde öldü. Otomobili takla atan Oktay'ın çenesinin kırıldığı, sol kolunda kırıklar olduğu ve dalağının parçalanması sonucu iç kanama geçirerek hayatını kaybettiği belirlendi.115 Cenazesi Ali Sami Yen Stadyumu ile Milliyet gazetesinin binasının önünde düzenlenen törenlerin ve Fatih Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Topkapı'daki Kozlu Mezarlığı'na defnedildi.116
Metin Oktay'ın ismi ölümünden birkaç ay sonra, Galatasaray'ın Florya'daki tesislerine verildi.117 Sarıyer'in Tarabya semtinde bulunan ve Ekim 1990'da hizmet vermeye başlayan Tarabya Spor Kompleksi, Oktay'ın ölümünden sonra Tarabya Metin Oktay Spor Kompleksi ismini aldı.118119 Yine İstanbul'un Küçükçekmece ilçesinde yer alan Küçükçekmece Stadyumu'nun ismi, ilçe belediyesi tarafından Küçükçekmece Metin Oktay Stadyumu olarak değiştirildi.120 Öte yandan vefatının 1. yıldönümünde, dönemin Kadıköy Belediye Başkanı Cengiz Özyalçın tarafından Kadıköy'deki Kalamış Parkı'na dikilen Metin Oktay heykelinin açılışı yapıldı.121
Galatasaray taraftar grubu ultrAslan'ın girişimleri sonucunda Ankara'nın Çankaya ilçesinde bulunan ve 2002-2003 döneminde açılan ilköğretim okula Metin Oktay İlköğretim Okulu adı verildi.122 8 Ocak 2011'de, Hakkâri'nin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde yer alan İMKB İlköğretim Okulu'nda kurulan ve Metin Oktay'ın adı verilen kütüphanede yer alan 2500'ün üzerindeki kitap, okulda vekil öğretmen olarak görev yapan İsa Kurt ve Tekyumruk isimli Galatasaray taraftar grubunun internet üzerinden başlattığı kampanyayla birlikte toplandı.123 Öte yandan İzmir'in Karabağlar ilçesinde124 ve Ankara'nın Çankaya ilçesinde Metin Oktay ismini taşıyan birer mahalle bulunmaktadır.125 Galatasaray Müzesi'nde ise Oktay'ın balmumundan yapılan bir heykeli sergilenmektedir.126
1966 yılında çıkan bir plağın A yüzünde sözlerini Halit Kıvanç'ın yazdığı, bestesini ve yorumunu ise Şevket Uğurluer'in yaptığı "Metin Geliyor, Metin" adlı şarkı; B yüzünde ise "Kral'ın Golleri" adı altında Halit Kıvanç'ın yaptığı maç anlatımları yer aldı.127
1969'daki jübilesinin için Metin adında, Oktay'ın hayatını anlatan bir kitap hazırlandı.128 Eylül 2011'de, vefatının 20. yılında ise Ahmet Çakır tarafından yazılan ve oyuncunun hayatını konu alan Taçlı Kral: Metin Oktay isimli kitap yayımlandı.129
Metin Oktay her yıl mezarı başında, Galatasaray kulübünden de gelen temsilcilerin katıldığı bir törenle anılmaktadır.130 Yine kulüp tarafından hazırlanan ve Galatasaray Store'da satışa sunulan Metin Oktay temalı çeşitli tişört, forma, atkı gibi ürünler yer almaktadır.131132
A. 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında düzenlenen Federasyon Kupası, Avrupa kupalarına katılacak takımı belirlemek amacıyla yapılmış olup, Türkiye Kupası'ndan farklı bir nitelik taşımaktadır.
B. Cumhurbaşkanlığı Kupası ve Başbakanlık Kupası maçlarını kapsamaktadır.
</div>
Orijinal kaynak: metin oktay. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 31 ↩
Oktay, Metin; sf. 8 ↩
Oktay, Metin Top ve Ben; sf. 11 ↩
Tuncay, Bülent; sf. 60 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 36 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 37-38 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 50 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 40 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 50 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 51 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 96-99 ↩
Tuncay, Bülent; sf. 130 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 111-112 ↩
Tuncay, Bülent; sf. 307 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 123-124 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 138 ↩
Çakır, Ahmet Galatasaray Spor Kulübü Tarihi; sf. 46 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 187 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 175 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 176 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 177 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 153 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 99 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 104-110 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 23-24 ↩
http://www.diskotek.arkaplan.com.tr/catalog/product_info.php?cPath=24&products_id=255 ↩
Çakır, Ahmet Taçlı Kral: Metin Oktay; sf. 45 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page