mecelle ne demek?

Mecelle Nedir?

Mecelle, Osmanlı Devleti'nde 1869 ile 1876 yılları arasında Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir komisyon tarafından İslam hukukunun Hanefi mezhebine göre derlenmiş olan ilk medeni kanundur. Tam adı "Mecelle-i Ahkâm-ı Adliyye"dir.

Önemli Özellikleri:

• İslam Hukukuna Dayanması: Mecelle, büyük ölçüde İslam hukukunun, özellikle Hanefi mezhebinin prensiplerine dayanır.
• Medeni Kanun Niteliği: Borçlar hukuku, eşya hukuku, yargılama usulü gibi medeni hukukun temel alanlarını kapsar.
• Kısmi Batılılaşma: İslam hukuku temelinde olmasına rağmen, bazı maddelerinde Avrupa hukukundan da etkilenmeler görülür.
• 1851 Maddeden Oluşması: Mecelle, 16 bölümden oluşur ve toplamda 1851 madde içerir.

İçeriği:

Mecelle, aşağıdaki gibi temel hukuki konuları ele alır:

• Kitâb-ı Büyû' (Satım Kitabı): Satış sözleşmeleri ve ilgili hükümler. (Satım Kitabı)
• Kitâb-ı İcâre (Kira Kitabı): Kira sözleşmeleri ve ilgili hükümler. (Kira Kitabı)
• Kitâb-ı Kefâlet (Kefalet Kitabı): Kefalet sözleşmeleri ve ilgili hükümler. (Kefalet Kitabı)
• Kitâb-ı Havâle (Havale Kitabı): Havale işlemleri ve ilgili hükümler. (Havale Kitabı)
• Kitâb-ı Rehin (Rehin Kitabı): Rehin işlemleri ve ilgili hükümler. (Rehin Kitabı)
• Kitâb-ı Emânet (Emanet Kitabı): Emanet işlemleri ve ilgili hükümler. (Emanet Kitabı)
• Kitâb-ı Hibede (Bağış Kitabı): Bağış işlemleri ve ilgili hükümler. (Bağış Kitabı)
• Kitâb-ı Gasb ve İtlâf (Gasp ve Zarar Verme Kitabı): Gasp ve zarar verme eylemleri ve ilgili hükümler. (Gasp ve Zarar Verme Kitabı)
• Kitâb-ı Şirket (Şirket Kitabı): Şirketler ve ilgili hükümler. (Şirket Kitabı)

Önemi:

Mecelle, Osmanlı hukuk sisteminde önemli bir dönüm noktasıdır. İslam hukuku kurallarını sistemli bir şekilde derleyerek hukuk birliğinin sağlanmasına katkıda bulunmuştur. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde de bir süre daha yürürlükte kalmış, daha sonra yerini İsviçre Medeni Kanunu'na bırakmıştır. Mecelle, hukuki düşünce ve terminoloji açısından günümüz Türk hukukunu da etkilemeye devam etmektedir.