fiyort ne demek?

Fiyortlar Hakkında Bilgi

Fiyort, buzul vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesi veya toprak çökmesi sonucu sular altında kalmasıyla oluşan, genellikle uzun, dar ve derin su kütleleridir. Bu oluşumlar, tipik olarak dik yamaçlarla çevrilidir ve denize doğru uzanır.

Oluşumu:

• Fiyortlar, buzul dönemlerinde, buzulların kayaları aşındırması ve derin vadiler oluşturmasıyla başlar.
• Buzul eridikten sonra, deniz suyu bu vadileri doldurur.
• Deniz seviyesindeki yükselme veya karadaki çökme de fiyort oluşumuna katkıda bulunabilir.

Özellikleri:

• Derinlik: Fiyortlar, kıyıya yakın sulara göre genellikle çok daha derindir.
• Uzunluk ve Genişlik: Tipik olarak uzun ve dardırlar, bazen onlarca kilometre uzunluğa ulaşabilirler.
• Dik Yamaçlar: Her iki tarafta da genellikle dik ve yüksek yamaçlar bulunur.
• Eşik: Fiyortların ağız kısmında, buzul aşındırması sonucu oluşmuş bir eşik (sığlık) bulunabilir. Bu eşik, su sirkülasyonunu etkileyebilir.
• Tuzluluk: Fiyortların tuzluluğu, tatlı su akışı (nehirler, eriyen buzullar) ve deniz suyu karışımına bağlı olarak değişir.
• Biyoçeşitlilik: Kendine özgü ekosistemlere ev sahipliği yaparlar.

Bulunduğu Yerler:

Fiyortlar, genellikle yüksek enlemlerde, geçmişte buzulların etkili olduğu bölgelerde yaygındır. En ünlü fiyort bölgeleri şunlardır:

• Norveç
• Şili
• Yeni%20Zelanda
• Kanada (özellikle British Columbia)
• İzlanda

Fiyortlar, muhteşem manzaraları, zengin ekosistemleri ve kültürel önemi nedeniyle önemli turistik yerlerdir. Ayrıca, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği için de kullanılırlar.