edebi sanatlar ne demek?

Edebi Sanatlar

Edebi sanatlar, bir metnin etkileyiciliğini, anlamını ve estetik değerini artırmak amacıyla kullanılan dilsel araçlardır. Söz sanatları olarak da bilinirler. Bu sanatlar, düşünceleri daha canlı, çarpıcı ve akılda kalıcı bir şekilde ifade etmeye yardımcı olur. Temel olarak söz sanatları ve anlam sanatları olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar.

Söz Sanatları:

• Teşbih: İki farklı şey arasında ortak bir özellikten yola çıkarak benzetme yapma sanatıdır.
• İstiare: Bir kavramı, benzerlik ilgisi kurarak başka bir kavramın yerine kullanma sanatıdır. Teşbihe benzer ancak benzetme unsurları açıkça belirtilmez.
• Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması): Bir sözcüğü, benzetme amacı gütmeden, ilgili olduğu başka bir sözcük yerine kullanma sanatıdır.
• Kinaye: Bir sözü, gerçek anlamını kastetmeden, dolaylı olarak başka bir anlamı ifade edecek şekilde kullanma sanatıdır.
• Tecahülüarif: Bilinen bir şeyi bilmezden gelme sanatıdır.
• Tezat (Zıtlık): Birbirine zıt kavramları bir arada kullanma sanatıdır.
• Mübalağa (Abartma): Bir şeyi olduğundan daha büyük veya daha küçük gösterme sanatıdır.
• Tevriye: Birden fazla anlamı olan bir sözcüğü, yakın anlamını değil, uzak anlamını kastederek kullanma sanatıdır.
• Cinas: Yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır.
• Seci: Düz yazıda, cümle sonlarında ses benzerliği oluşturma sanatıdır.

Anlam Sanatları:

• Tenasüp: Anlamca birbirine uygun sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır.
• Telmih: Herhangi bir olaya, kişiye veya inanca gönderme yapma sanatıdır.
• Hüsnütalil: Bir olayın gerçek nedenini bırakıp, ona güzel bir neden bulma sanatıdır.
• İntak (Konuşturma): İnsan dışındaki varlıklara konuşma özelliği verme sanatıdır.
• Teşhis (Kişileştirme): İnsan dışındaki varlıklara insana ait özellikler verme sanatıdır.
• İrsalimesel: Bir düşünceyi desteklemek için atasözü veya deyim kullanma sanatıdır.
• Nida (Seslenme): Bir kişiye veya varlığa seslenme sanatıdır.
• Tekrir: Bir sözcüğü veya söz grubunu tekrar etme sanatıdır.
• Rücu: Söylenen bir sözden vazgeçip, daha sonra başka bir söz söyleme sanatıdır.

Bu sanatlar, edebi metinlerin derinliğini ve anlam zenginliğini artırarak okuyucunun metinden aldığı keyfi artırır. Bir metinde birden fazla edebi sanatın bir arada kullanılması da mümkündür.