ceza hukuku ne demek?

Ceza Hukuku

Ceza hukuku, devletin suç olarak tanımladığı eylemleri ve bu eylemlere uygulanacak yaptırımları (cezaları) düzenleyen hukuk dalıdır. Temel amacı, toplum düzenini sağlamak, bireylerin hak ve özgürlüklerini korumak ve suç işlemeyi önlemektir.

Ceza Hukukunun Temel İlkeleri:

• Kanunilik İlkesi (Nullum Crimen, Nulla Poena Sine Lege): Bir fiilin suç sayılabilmesi ve cezalandırılabilmesi için, o fiilin işlendiği tarihte yürürlükte olan bir kanunda açıkça suç olarak tanımlanmış olması gerekir. Bu ilke, hukuk güvenliğinin sağlanmasında büyük önem taşır. (Daha fazla bilgi için: Kanunilik İlkesi)
• Kusurluluk İlkesi: Bir kişinin cezalandırılabilmesi için, o fiilin işlenmesinde kusurlu olması (kast veya taksir) gerekir. Kusursuz sorumluluk ceza hukukunda istisnadır. (Kusurluluk İlkesi)
• Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği İlkesi: Ceza sorumluluğu şahsidir. Bir kişi, sadece kendi işlediği suçlardan sorumludur. Başkasının fiilinden dolayı cezalandırılamaz. (Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği)
• İnsanlık İlkesi: Cezaların insan onuruyla bağdaşır olması ve işkence, kötü muamele gibi insanlık dışı uygulamaların yasaklanmasıdır. (İnsanlık İlkesi)
• Oranlılık İlkesi: Suç ile ceza arasında adil bir dengenin olmasıdır. Ceza, işlenen suçun ağırlığıyla orantılı olmalıdır. (Oranlılık İlkesi)

Ceza Hukukunun Dalları:

• Genel Hükümler: Ceza hukukunun temel kavramlarını, ilkelerini ve tüm suçlar için geçerli olan hükümleri içerir. (Genel Hükümler)
• Özel Hükümler: Hangi fiillerin suç olduğunu ve bu suçlara uygulanacak cezaları ayrı ayrı düzenler. (Örneğin, adam öldürme, hırsızlık, dolandırıcılık gibi) (Özel Hükümler)
• Ceza Muhakemesi Hukuku: Suç işlendiği şüphesi üzerine başlatılan soruşturma, kovuşturma ve yargılama süreçlerini düzenler. (Ceza Muhakemesi)
• İnfaz Hukuku: Cezaların nasıl infaz edileceğini, hükümlü ve tutukluların haklarını düzenler. (İnfaz Hukuku)

Ceza Hukukunda Temel Kavramlar:

• Suç: Kanunda tanımlanmış ve yaptırıma bağlanmış hukuka aykırı fiil. (Suç)
• Fail: Suçu işleyen kişi. (Fail)
• Mağdur: Suçtan zarar gören kişi. (Mağdur)
• Ceza: Suç işleyen kişiye uygulanan yaptırım. (Ceza)
• Kast: Suçu bilerek ve isteyerek işleme. (Kast)
• Taksir: Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranış sonucu suçun işlenmesi. (Taksir)
• Hukuka Aykırılık: Fiilin hukuk düzenine aykırı olması. (Hukuka Aykırılık)
• Haksız Tahrik: Bir fiilin, mağdurun haksız bir davranışının etkisiyle işlenmesi. (Haksız Tahrik)
• Meşru Müdafaa: Kendisine veya başkasına yönelen hukuka aykırı bir saldırıyı engellemek için zorunlu olarak işlenen fiil. (Meşru Müdafaa)
• Zorunluluk Hali: Kendisini veya başkasını ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtarmak için suç işlemek. (Zorunluluk Hali)
• Teşebbüs: Suçu işlemeye başlama, ancak elinde olmayan nedenlerle tamamlayamama. (Teşebbüs)
• İştirak: Birden fazla kişinin bir suçu birlikte işlemesi. (İştirak)
• Zincirleme Suç: Aynı suçun farklı zamanlarda birden fazla kez işlenmesi. (Zincirleme Suç)