-loji ne demek?
-loji son eki, İngilizcedeki -ology veya
-logy den Türkçeye girmiştir. Bir çalışma
alanını veya akademik bir disiplini tanımlar.
Benzer şekilde -olojist son eki de, bu alan üzerinde çalışan kişiyi
tanımlar.
Etimoloji
"-loji" genel anlamıyla; "herhangi bir alanındaki çalışmalar" demektir.
Bu tür sözcükler genellikle Yunanca veya
Latince köke sahip olup son ek -loji,
Yunancadaki -λογια (-logia) dan gelir. Eski Yunanca, légō, log-
λέγω, λογ- söz söylemek demektir. Bu ek buradan evrilmiştir.
-oloji son eki, bu anlamda yanıltıcı olabilir, zira buradaki 'o',
-loji ekini alan asıl sözcükten de geliyor olabilir. Örneğin, biyoloji
deki 'o' Yunanca βιος (bios), yaşam'ın sonunda zaten vardır. Bu
nedenle, örneğin mineraloji gibi bazı
sözcükler -oloji ile bitmez.
-loji'lerin listesi
Dizin:
__NOTOC__
A
- Aerobiyoloji, havaya karışmış organik
parçaları (bakteri, mantar
sporları, çok küçük böcekler,
polenleri) araştıran biyoloji dalı.
- Aeroloji,
atmosferi ve havayı inceleyen bilim dalı.
(Ayrıca bakınız Meteoroloji)
- Aeropalinoloji, atmosferdeki
polen tanelerini ve sporları
inceleyen bilim dalı.
- Agnoioloji, doğadaki bilinmeyen,
açıklanamayan şeyleri inceleyen bilim dalı.
- Agrobiyoloji, (Tarım biyolojisi)
bitkilerin beslenme ve toprak gereksinimlerini inceleyen bilim dalı.
- Agroloji, (toprak
bilimi) toprakları ve özelliklerini
inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız:
Pedoloji)
- Agrostoloji, otsu
bitkileri inceleyen bilim dalı.
- Akaroloji, keneler ve
buna benzer hayvanları inceleyen bilim dalı.
- Akridiloji,
çekirgeleri ve ağustos
böceklerini inceleyen bilim dalı.
- Aksiyoloji, (Değer felsefesi) doğadaki
değerleri inceleyen bilim dalı.
- Aktinobiyoloji,
radyasyonun yaşayan organizmalar üzerindeki
etkisini inceleyen bilim dalı.
- Aktinoloji, ışığın kimyasallar
üzerindeki etkisini inceleyen bilim dalı.
- Alerjiloji,
alerjenleri araştıran tıp dalı.
- Algoloji, algleri
inceleyen biyoloji dalı.
- Androloji, erkek vücudu ve
hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Anesteziyoloji,
anestezik maddeleri inceleyen tıp dalı.
- Angeloloji,
melekleri inceleyen bilim dalı..
- Anjiyoloji, kan ve
lenf dolaşım
sisteminin
anatomisini inceleyen bilim dalı.
- Antropoloji, insanları inceleyen bilim
dalı.
- Apiyoloji, arıları
inceleyen bilim dalı.
- Araknoloji, örümcekler ve benzeri
canlıları inceleyen bilim dalı.
- Areoloji,
Mars üzerine araştırmalar yapan bilim
dalı.
- Arkeoloji, geçmiş kültürlerin kullandığı
materyalleri inceleyen tarih dalı.
- Arkeometalurji, arkeolojik
buluntuların metalurjisi ile ilgilenen
arkeometrinin alt bilim dalıdır.
- Arkaeozooloji, geçmişte yaşamış insan
ve hayvanların etkileşimlerini inceleyen tarih dalı. (Ayrıca bakınız
zooarkaeoloji)
- Astakoloji,
istakoz ve benzeri canlıları inceleyen
biyoloji dalı.
- Asterosismoloji, yıldızların ses
dalgaları ile ilişkisini araştıran bilim dalı. (Ayrıca bakınız
Helioseismoloji)
- Astrobiyoloji, hayatın kaynağını
araştıran bilim dalı.
- Astrojeoloji,
gezegenlerin,
asteroidlerin
jeolojisini araştıran bilim dalı.
- Astroloji, yıldızların ve gezegenlerin
insanlar üzerindeki etkilerini inceleyen araştırma alanı.
- Asuroloji, Asur
medeniyetini araştıran bilim dalı.
- Atmoloji, doğa olaylarını araştıran bilim
dalı.
- Atomoloji, atomları araştıran bilim
dalı.
- Autekoloji, Herhangi bir
türe ait bireylerin çevre faktörleri ile
karşılıklı ilişkilerini inceleyen ekoloji
dalı.
B
- Bakteriyoloji,
bakterileri inceleyen bilim dalı.
- Balneoloji,
kaplıca ve şifalı banyoların çeşitli
hastalıklar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim dalı.
- Bibliyoloji
(yazınbilim),
dilbilim, dildeki sesleri, kelimeleri,
cümlelerin yapılarını inceleyen bilim
- Biyojeomorfoloji (ya da
ekojeomorfoloji),
organizma ile
jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri
inceleyen bilim dalı.
- Biyoklimatoloji,
iklimin yaşayan organizmalar üzerindeki etkisini
inceleyen bilim dalı.
- Biyoloji, hayatı
inceleyen bilim dalı.
- Biyometeoroloji,
atmosferik koşulların canlı
organizmalar üzerindeki etkilerini araştıran
bilim dalı.
- Biyoseoloji, çeşitli
organizmaların kendi aralarındaki ve doğal
ortamlarıyla (çevreleriyle) olan
ilişkilerini inceleyen bilim dalı.
- Boksoloji, şematik
planlarla, örneğin şirketlerin
organizasyon
grafikleri ile ilgilenen bilim dalı.
- Briyoloji,
(Bryophyta bölümü) kara yosunlarını
inceleyen biyoloji dalı.
D
- Deltiyoloji, posta kartlarının
resimlerini araştıran, daha çok biriktiren bilim dalı.
- Demonoloji, cinleri
araştıran dal.
- Dendrokronoloji, yaşlı
ağaçları ve yaş halkalarını inceleyen bilim dalı.
- Dendroloji, ağaçları
inceleyen bilim dalı.
- Deontoloji, etik kurallarıyla,
görevleri araştıran bilim dalı.
- Dermatoloji, ciltteki problemlerle
ilgilenen tıp dalı.
- Dermatopatoloji,
Patolojinin
dermatolojideki dalı.
- Desmoloji,
ligamentleri inceleyen bilim dalı.
- Diyalektoloji,
lehçeleri araştıran dal.
- Dipteroloji,
sinekleri inceleyen bilim dalı.
- Doksoloji, övgü, ilahi ve benzerlerini
inceleyen bilim dalı.
- Dosoloji, ilaçların
dozlarını ayarlayan, inceleyen bilim dalı (Ayrıca bakınız
Posoloji).
E
- Ecclesioloji,
kilise mimarisini ve dekorasyonunu inceleyen
bilim dalı.
- Edafoloji, toprağın hayat üzerindeki
etkilerini inceleyen toprak bilimi dalı.
- Ejiptoloji
(mısırbilim), eski Mısırlıları araştıran
bilim dalı.
- Ekofizyoloji, canlıların fiziksel
fonksiyonları ve çevresiyle olan akrabalıklarını inceleyen bilim
dalı.
- Ekojeomorfoloji (ya da
biyojeomorfoloji),
organizma ile
jeomorfoloji arasındaki etkileşimleri
inceleyen bilim dalı.
- Ekohidroloji, canlıların su
döngüsüyle olan hareketlerini inceleyen bilim dalı.
- Ekoloji, yaşayan
canlıların çevreleriyle ve birbirleriyle olan
ilişkilerini inceleyen biyoloji dalı.
- Eksobiyoloji, uzayın dışındaki hayatı
inceleyen bilim dalı.
- Elektrofizyoloji, doğal
elektriğin vücutla ilgisini araştıran bilim dalı.
- Embriyoloji,
embriyoları inceleyen bilim dalı.
- Emetoloji, emetik (kusturucu) faktörleri
araştıran bilim dalı.
- Endokrinoloji, iç salgı
bezlerini inceleyen bilim dalı.
- Enigmatoloji,
bulmacaları, yap-bozları
inceleyen dal.
- Enoloji (ya da
önoloji), şarapları ve
şarap yapımını inceleyen dal.
- Entomoloji,
böcekleri inceleyen biyoloji dalı.
- Enzimoloji,
enzimleri inceleyen biyoloji dalı.
- Epidemioloji, salgın hastalıkları
araştıran bilim dalı.
- Epistemoloji,
bilginin doğası, kapsamı ve kaynağı ile
ilgilenen felsefe dalıdır.
- Escapoloji, sınırlamalardan veya diğer
tuzaklardan kaçma uygulamasıdır.
- Eskatoloji,
teolojinin, insanlık tarihindeki olayların
sonuçlarıyla ilgilenen dalı.
- Etimoloji,
kelimelerin kökenlerini inceleyen bilim dalı.
- Etnoloji, ırk bilimi.
- Etnomüzikoloji, toplumda müziği
inceleyen bilim dalı.
- Etnopsikofarmakoloji, ırk ve
etnik grupların psikiyatrik ilaçlara cevap verme biçimlerindeki
farklılıkları inceleyen bilim dalı.
- Etoloji, hayvan davranışlarını inceleyen
bilim dalı.
- Etyoloji, hastalıkların tıbbi nedenlerini
inceleyen bilim dalı.
- Euloji, cümleleri
inceleyen bilim dalı.
- Evrim biyolojisi,
evrimi inceleyen biyoloji dalı.
- Evrim psikolojisi, (genellikle
insanda) evrimin psikolojik etkilerini araştıran bilim dalı.
F
- Farmakoloji, ilaç bilimi.
- Felinoloji, kedileri
inceleyen bilim dalı.
- Fenoloji, çiçeklenme, göç, emzirme gibi
periyodik biyolojik olguları inceleyen bilim
dalı.
- Fenomenoloji, gerçekliğinden bağımsız
olarak bilimi inceleyen bilim dalı.
- Fetoloji, fetüsü
(özellikle uterus içindeyken) inceleyen bilim
dalı.
- Filoloji, yazı ve
metinleri inceleyen bilim dalı.
- Fitoloji, bitkileri inceleyen bilim dalı.
(Ayrıca bakınız: botanik)
- Fitopatoloji, bitki hastalıklarını
inceleyen bilim dalı.
- Fizyoloji, hücre,
doku ve organların işleyişini inceleyen bilim
dalı.
- Fleboloji, dolaşım sistemini inceleyen
ilaç bilimi dalı.
- Fonoloji, ses bilimi.
- Formikoloji,
karıncaları inceleyen bilim dalı.
- Frenoloji, balataların ve fren
pedallarının yapısını inceleyen otomotiv bilimi.
G
- Garboloji, atık ve
çöpleri inceleyen bilim dalı.
- Gastroloji ya da
gastroentroloji,
mide ve bağırsak
hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Gemoloji, süs
malzemeleri ve kıymetli taşları
inceleyen bilim dalı.
- Genekoloji,
çevre ile ilişkili
genetik farklılıkları inceleyen bilim dalı.
- Geneloji, aile
içindeki ilişkileri, özellikle soy kütüğü
çıkarmaya yönelik araştırmaları konu alan blim dalı.
- Gerontoloji, eski çağları araştıran
bilim dalı.
- Glasiyoloji,
buzulları inceleyen bilim dalı.
- Grafoloji, yazan kişinin karakterini
analiz etmek amacıyla, el yazılarını inceleyen bilim dalı.
- Gramatoloji, yazı sistemlerini
inceleyen bilim dalı.
H
- Helioloji, Güneş'i
araştıran bilim dalı.
- Helioseismoloji, Güneş'teki
titreşimleri ve patlamaları inceleyen bilim dalı.
- Helmintholoji, parazitik
solucanları inceleyen bilim dalı. (Ayrıca
bakınız Vermeoloji)
- Hematoloji, kan
dokuyu inceleyen tıp dalı.
- Henoloji,
teolojinin "birliği" (ilahın bir olması
durumunu) inceleyen dalı.
- Hepatoloji,
karaciğeri inceleyen tıp dalı.
- Herboloji, şifalı bitkilerin
kullanımlarını araştıran bilim balı.
- Herpetoloji, sürüngenler ve amfibileri
inceleyen bilim dalı.
- Heteroptoloji, gerçek böcekleri
inceleyen bilim dalı.
- Histoloji, canlılardaki dokuları
inceleyen bilim dalı.
- Histopatoloji, hasta dokuların
mikroskobik yapısını inceleyen bilim dalı.
- Historiyoloji,
(Tarih) tarihi yazıları ve olayları inceleyen
bilim dalı.
- Hidrojeoloji, yeraltı sularını
inceleyen bilim dalı.
- Hidroloji, suyu inceleyen bilim dalı.
- Hipnoloji, uykuyu incelyen bilim dalı.
(Ayrıca bakınız somnoloji)
- Horoloji, zaman ve saat bilimi.
- Homoloji, embriyonik gelişim
kökenleri benzer ancak görevleri farklı ya da aynı olabilen
organları inceleyen bilim dalı.
- Hungaroloji,
Macar kültürünü inceleyen dal.
İ
J
K
- Kaliyoloji, kuşların
yuvalarını inceleyen bilim dalı.
- Kampanoloji, çan ve
zil çalma sanatını inceleyen bilim dalı.
- Karakteroloji,
karakter inceleyen bilim dalı.
- Kardiyoloji, kalbi
konu alan bilim dalı.
- Karpoloji, tohum ve
meyvelerin yapısnı inceleyen bilim dalı.
- Karyoloji, hücreyi
inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız:
Sitoloji)
- Kimatoloji,
dalga ve dalga hareketlerini inceleyen
bilim dalı.
- Killoloji, insanların diğer insanları
öldürmesini inceleyen inceleyen bilim dalı. (Grossman
teorisi)
- Kinesiyoloji,
insan anatomisi ile
hareketleri inceleyen bilim dalı (tıbbın bir
kolu).
- Klimatoloji, iklim
bilimi.
- Kodikoloji, kitap
ve elyazması eserlerin
(mürekkep, kâğıt,
parşömen, vs.) hazırlanması ile ilgili
çalışmalar yapan bilim dalı.
- Koleopteroloji,
kınkanatlılarla ilgili çalışmalar yapan
bilim dalı.
- Konkoloji, hayvan kabukları ve
yumuşakçalarla ilgili çalışmalar yapan bilim dalı.
- Konyoloji,
atmosferdeki tozu ve bu
tozun bitki ve hayvanlar
üzerindeki etkisini araştıran bilim dalı.
- Koroloji,
biyolojik veya diğer kavramların bulundukları
yerlerle olan ilişkilerini inceler.
- Kozmetoloji,
kozmetik ve kullanımları ile ilgili alan.
- Kozmoloji, evrenin
kendisini veya bizlerin onun içindeki yerini araştıran bilim dalı.
- Kranyoloji,
kafatasının karakteristiklerini inceleyen
bilim dalı.
- Krayoloji, çok düşük
sıcaklıklarla ve ilgili alanlar üzerine
yapılan çalışmalar yapan bilim dalı.
- Kremlinoloji, Sovyetler
Birliği üzerine çalışmalar yapan
bilim dalı.
- Kriminoloji, suç
bilimi.
- Kriptoloji, gizli iletilerin
şifrelenmesi ve bu şifrelerin çözümlenmesi
ile ilgili çalışmalar yapan bilim dalı.
- Kriptozooloji,
efsanevi özellik taşıyan ya da taşımayan
hayvanlar üzerine yapılan araştırmalar yapan bilim dalı.
- Kronoloji, çeşitli şeylerin
zamanla olan ilişkisini veya zamanın kendisini
araştıran bilim dalı.
- Kronopsikofizyoloji,
sirkadiyen ritimlerin
psikofizyolojisini inceleyen bilim dalı.
- Ksiloloji, odun
bilimi.
L
M
- Malakoloji, yumuşakçaları inceler.
- Mammaloji, memeli hayvanları inceler.
- Mereoloji, matematikteki bağlantıları
inceleyen mantık dalı.
- Meteoroloji, havayı inceleyen bilim
dalı.
- Methodoloji, metotları inceleyen bilim
dalı.
- Metroloji, ölçüm bilimi.
- Mikoloji, mantarları
inceler.
- Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları
inceler.
- Mikroloji, mikroskobik objeleri
incelemeye hazırlayan ve inceleyen bilim dalı.
- Mineraloji,
mineral bilimi.
- Mirmekoloji, karıncaları inceleyen
bilim dalı.
- Mitoloji, efsane
bilimi.
- Miyoloji, kas bilimi.
- Morfoloji, biçem bilimi.
- Müzikoloji, müzik bilimi.
N
- Nanoteknoloji, moleküler büyüklükte
araçlar üreten bilim dalı.
- Neonatoloji, yeni
doğan hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Nepholoji, bulutları
inceleyen bilim dalı.
- Nefroloji, böbrek
hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
- Nosoloji, hastalık bilimi.
- Nöroloji, sinir
sistemini inceleyen bilim dalı.
- Nörofizyoloji, sinir
sisteminin yapısını inceleyen bilim dalı.
- Nöropataloji, sinir sistemi
hastalıklarını inceleyen
bilim dalı.
- Nöroantropoloji, kültür ve beyin
arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır.
- Numeroloji,
numaraları inceleyen bilim dalı.
O
- Odonatoloji,
yusufçukları ve
kızböceklerini inceleyen bilim dalı.
- Odontoloji, diş
bilimi.
- Odyoloji, işitme ile ilgilenen tıp dalı.
- Oftalmoloji, göz
bilimi.
- Oksoloji, insanın büyümesini inceleyen
tıp dalı.
- Oneiroloji, rüyaları
inceleyen bilim dalı.
- Onkoloji, kanseri
inceleyen bilim dalı.
- Ontoloji, varlık
bilimi.
- Ooloji, yumurtaları
inceleyen bilim dalı.
- Organoloji, müzikal
enstrümanları (sadece
organ adı verilen klavyeleri değil)
inceleyen bilim dalı; alternatif olarak
anatomik
organları inceleyen bilim dalı.
- Ornitoloji, kuşları
inceleyen bilim dalı.
- Oroloji, dağlar ve
dağların haritalanması alanında çalışan bilim dalı.
- Orthopteroloji,
çekirge ve
cırcırböceklerini inceleyen bilim dalı.
- Osteoloji, kemik
bilimi.
- Oşinografi (ya da Oseanografi),
okyanus bilimi.
- Otolaringoloji,
kulak ve boğaz ile
ilgilenen tıp dalı.
- Otoloji, kulak bilimi.
- Otorinolarengoloji ,
kulak - burun -
boğaz (KBB) ile ilgilenen tıp dalı.
Ö
P
- Paleontoloji, fosil bilimi.
- Paleoantropoloji, insan ve
insansı maymunların fosillerini inceleyen bilim dalı.
- Paleoekoloji, Fosil organizmaların
paleofizik ve paleobiyotik
çevreleriyle olan ilişkilerini
inceleyerek fosillerin nerede ve nasıl
yaşadığını araştıran bilim dalıdır.
- Palinoloji,
polenleri inceleyen bilim dalı.
- Parapsikoloji, bilimsel açıklamalara
çözülemeyen paranormal veya psişik fenomenlerin inceleyen bilim
dalı.
- Parazitoloji,
parazitleri inceleyen bilim dalı.
- Patoloji, hastalıkları inceleyen bilim
dalı.
- Pedoloji (toprak), toprak bilimi.
- Pedoloji (çocuk), çocuk bilimi.
- Penoloji, Suçlular bilimi
- Persoloji,
Farsların dili, kültürü, tarihi, efsaneleri,
edebiyatları, sanatları ve diğer konuları araştıran bilim dalıdır.
- Personoloji,
Fizyonomi'nin bir varyasyonu, kişilik
bilimi.
- Petroloji, kayaları inceleyen bilim
dalı.
- Piroloji, yangın
bilimi.
- Planetoloji,
gezegenleri inceleyen bilim dalı.
- Planktoloji,
planktonları inceleyen bilim dalı.
- Pnömoloji,
akciğeri ve akciğer hastalıklarının tedavisini
inceleyen bilim dalı. (Ayrıca bakınız:
Pulmonoloji)
- Pomoloji, meyve yetiştirmeyi inceleyen
bilim dalı.
- Posoloji, ilaç
dozajı belirleme bilimi.
- Potamoloji, yeryüzündeki akarsuları
inceleyen bilim dalına verilen isimdir.
- Primatoloji, ilkel insanları inceleyen
bilim dalı.
- Psikobiyoloji, organizmaların yapıya
dayalı psikolojileri inceleyen bilim dalı.
- Psikofizyoloji, psikolojik
olayların fizyolojik yönlerini inceleyen bilim dalı.
- Psikoloji, insanlardaki düşünce
sistemini inceleyen bilim dalı.
- Psikonöroendokrinoloji,
endokrin sistem, sinir
sistemi ve
psikoloji arasındaki ilişkiyi inceleyen
bilim dalıdır.
- Psikonöroimmünoloji,
psikolojik süreçler ile insan vücudunun sinir ve bağışıklık sistemi
arasındaki etkileşimini inceleyen bilim dalı.
- Pulmonoloji,
akciğer hastalıklarını inceleyen bilim dalı.
R
S
- Sedimantoloji, tortulları inceleyen
bilim dalı.
- Seksoloji,
cinsiyet bilimi.
- Selenoloji, Ay ile
ilgilenen bilim dalı.
- Semboloji, sembollerin veya bir dizi
sembolleri inceleyen ve yorumlayan bilim dalı
- Semioloji, işaretleri inceleyen bilim
dalı.
- Semptomatoloji (ya da
simptomatoloji),
yaşlanan bireylerde meydana gelen yapısal ve
ruhsal bozukluk zayıflıklarını,
yaşlanmanın belirtilerini (semptomları)
inceleyen bilim dalıdır.
- Seroloji, kan
serumunu inceleyen bilim dalı.
- Serpentoloji,
yılan bilimi.
- Sinekoloji, Hayvan ve bitki
topluluklarını inceleyen bilim dalı
- Sinoloji, Çin'i
inceleyen bilim dalı.
- Sismoloji, deprem
bilimi.
- Sitioloji (besidüzenbilim) diyetleri
inceleyen bilim dalı.
<!-- -->
<!-- -->
T
- Tanatoloji (ya da
thanatoloji), ölümü inceleyen bilim
dalıdır.
- Teknoloji, İnsanoğlunun gereklerine
uygun yardımcı alet ve araçların yapılması ya da üretilmesi için
gerekli bilgi ve yetenektir.
- Teleoloji, yaşamı ve evreni ereklerle
temellendiren ve açıklayan düşünce biçimidir.
- Teoloji, tanrı bilimi.
- Teratoloji, doğuştan gelen bozukluklar
ya da kusurları inceler
- Terioloji, Memelilerin inceleyen bilim
dalı (ayrıca, daha az kullanımıyla:
Mamaloji)
- Teriojenoloji, hayvanların erkek ve
dişi üreme sistemlerini inceleyen bilim dalı.
- Thermoloji, ısı ve sıcaklığı inceleyen
bilim dalı.
- Termatoloji (ya da
thremmatoloji), atalara ait
karakterlerin kalıtsal aktarımının sürekliliğini inceleyen bilim
dalıdır.
- Tidoloji, gelgitleri inceleyen bilim
dalı.
- Tipoloji, sınıflandırma bilimi.
- Tokoloji, doğum bilimi.
- Tonoloji, tonlama bilimi.
- Topoloji, yüzeylerin özelliklerini, genel
şekillerini inceleyen geometrinin alt bilim dalıdır.
- Toksikoloji, zehirleri ve zehirlerin
sinidirimini inceleyen bilim dalı.
- Travmatoloji, sarsıntı bilimi.
- Triboloji,
sürtünme, aşınma
ve yağlama konularını inceleyen
bilim ve teknoloji
dalıdır.
- Trikoloji, saç ve
kafa derisini inceleyen bilim dalı.
- Trichopteroloji, caddis
sineklerini inceleyen bilim dalı.
<!-- -->
Ü
V
X
Z
Kaynakça
Orijinal kaynak: -loji. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler